Δελτίο Τύπου ΕΑΑΣ Ημαθίας της 30-9-2014

~~~~~~~~~~~~~

Νέο ΣΝ "Περί Ιεραρχίας και Υπηρεσιακής Εξέλιξης των Στελεχών των ΕΔ"

 Διαβάστε το ΣΝ, εδώ

Ο Ελληνισμός της Μελβούρνης εγκαινίασε με υπερηφάνεια τον ουρανοξύστη του Ελληνικού Κέντρου

Συγκίνηση και υπερηφάνεια της ομογένειας, στα εγκαίνια του Ελληνικού Πύργου στο κέντρο της Μελβούρνης

ΑΠΕ-ΜΠΕ του ανταποκριτή μας Σ. Χατζημανώλη

«Η Μελβούρνη διαθέτει και επίσημα από χθες το μεγαλύτερο Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο στον κόσμο και αυτό σηματοδοτεί συμβολικά και πρακτικά ένα νέο πιο λαμπρό μέλλον για την ομογένεια» δήλωσε ο πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας, Βασίλης Παπαστεργιάδης, στα εγκαίνια του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου της Μελβούρνης.
Τα εγκαίνια έγιναν χθες, με κάθε επισημότητα, από τον πολιτειακό πρωθυπουργό Ντένις Νάφθαϊν, παρουσία του αρχηγού της αντιπολίτευσης Ντάνιελ 'Αντριους, πολλών υπουργών και βουλευτών, εκπροσώπων της ευρύτερης αυστραλιανής κοινωνίας, της ομογένειας και χιλιάδων συμπαροίκων.

Ο Επίσκοπος Δέρβης κ. Ιεζεκιήλ που τέλεσε τον αγιασμό δήλωσε «βαθύτατα συγκινημένος» και έκανε έκκληση για ενότητα και στήριξη της Κοινότητας.

Ο πολιτειακός πρωθυπουργός επανέλαβε πως η Μελβούρνη είναι πρωτεύουσα του απόδημου Ελληνισμού και χαρακτήρισε το Κοινοτικό Μέγαρο, στο κέντρο της πόλης, «μεγάλο επίτευγμα του πολυπολιτισμού και παράδειγμα προς μίμηση».
Φανερή ήταν η συγκίνηση αλλά και η υπερηφάνεια των χιλιάδων ομογενών καθώς αντίκριζαν το κτίριο 15 ορόφων με τις γαλανόλευκες αποχρώσεις και τον περίφημο δισκοβόλο να διακρίνεται στα τζάμια του.
Στην ομιλία του ο πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας, Βασίλης Παπαστεργιάδης, είπε μεταξύ άλλων:

«Σήμερα είναι μια ιστορική ημέρα για την Κοινότητά μας και για την παροικία μας. Το όνειρο έχει γίνει πραγματικότητα. Το ταξίδι των Ελλήνων σε αυτή τη χώρα, όπου η πρώτη γενιά με τον ιδρώτα της, με τη σκληρή δουλειά της και τη μεγάλη προσπάθεια έθεσε τις βάσεις για μια καλύτερη ζωή, αποδείχθηκε πως άξιζε. Σήμερα, με τα εγκαίνια του Ελληνικού Κέντρου, του νέου κτιρίου μας, αποδεικνύεται ότι η Κοινότητα και η παροικία μας έχουν γυρίσει σελίδα… έχουν περάσει σε μια περίοδο αναγέννησης….
Υπάρχει ωριμότητα, σοβαρότητα, ψυχραιμία, ενότητα μεταξύ των οργανώσεων, με την εκκλησία και συνεργασία μεταξύ της πρώτης, της δεύτερης και της τρίτης γενιάς. Απόδειξη για αυτό είναι η συγκινητική, η μεγάλη υποστήριξη όλων προς την Κοινότητα. Χωρίς την υποστήριξή σας το έργο αυτό ποτέ δεν θα γίνονταν πραγματικότητα. Είναι ένα έργο για όλους μας, για όλη την παροικία.
Αυτό το κτίριο έχει μεγάλη συμβολική σημασία, καθώς προαναγγέλλει μια νέα αρχή για την Κοινότητα και την παροικία μας. Σήμερα ανοίγουμε τις πόρτες μας όχι μόνο στα μέλη της Κοινότητας, αλλά και σε όλη την παροικία, σε όλες τις εθνικότητες, σε όλους τους κατοίκους της Αυστραλίας. Το κτίριο αυτό, που στέκεται δίπλα μας είναι καθαρά ελληνικό.
Όταν περνάμε από το κέντρο της πόλης θα βλέπουμε τον δισκοβόλο πάνω στο γυάλινο εξωτερικό του, την αναπαράσταση του ζωοφόρου του Παρθενώνα στην πρόσοψή του, θα βλέπουμε αυτό το μοντέρνο κτίριο και θα νιώθουμε μεγάλη υπερηφάνεια. Γιατί είναι το Ελληνικό Κέντρο, γιατί είναι η απόδειξη της ευημερίας και της προόδου στην παροικία μας».

Στην ομιλία του ο κ. Παπαστεργιάδης τόνισε ότι, τα σχεδόν 15 εκατομμύρια δολάρια που επένδυσε η Κοινότητα στο Ελληνικό Κέντρο αποτελούν επιβεβαίωση της επιμονής της στη διατήρηση και προώθηση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού και της αφοσίωσής της στον πολυπολιτισμό. Στους τέσσερις από τους 15 ορόφους του Ελληνικού Κτιρίου θα στεγάζεται το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο.

Ο κ. Παπαστεργιάδης ευχαρίστησε την Ελλάδα που «σε καιρούς δύσκολους» στήριξε την Κοινότητα, την Ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αυστραλίας (πρόσφερε δυο εκατομμύρια δολάρια για το Κέντρο), την πολιτειακή κυβέρνηση της Βικτώριας που πρόσφερε επίσης δυο εκατομμύρια δολάρια και ειδικότερα τον πρωθυπουργό Ντένις Νάπθαϊν και τους Μάθιου Γκάι και Νίκο Κότσιρα για τη συνεχή υποστήριξή τους. Το Εργατικό κόμμα που είχε υποσχεθεί τα δυο εκατομμύρια δολάρια όταν ήταν στην εξουσία και τον αρχηγό του Ντάνιελ 'Αντριου και τους Τζένη Μικάκου, Γιάννη Πανταζόπουλο και Φάνο Θεοφάνους για τη συνεχή υποστήριξή τους. Ευχαρίστησε ακόμα ονομαστικά το διοικητικό του συμβούλιο αλλά και όλους όσους ενίσχυσαν οικονομικά το όλο έργο και πρόσφεραν σημαντικές δωρεές.

Ο έλληνας 'στρατηγός' της Microsoft

Η διαδρομή από το μικρό χωριό Πετεινός, 4 χιλιόμετρα έξω από την Ξάνθη, μέχρι το «στρατηγείο» του αμερικανικού κολοσσού, της Microsoft, στο Σιάτλ των ΗΠΑ ήταν συναρπαστική για το Σάββα Παραστατίδη.

Ο Σάββας Παραστατίδης έξω από τα γραφεία της Microsoft στο Σιάτλ. Ο ίδιος μετακόμισε στις ΗΠΑ το 2005, μετά την πρόταση που του έκανε ο αμερικανικός κολοσσός.

Παρ' όλα αυτά, ο Ελληνας επικεφαλής αρχιτέκτονας των σχεδιαστών της «Cortana», της «ψηφιακής βοηθού» που δέχεται φωνητικές εντολές και παρουσιάστηκε επίσημα από τον ίδιο και την ομάδα του προ εξαμήνου στο Σαν Φρανσίσκο, δεν ξεχνάει ποτέ από πού ξεκίνησε.
Η καριέρα του στα υψηλά κλιμάκια του τεχνολογικού «γίγαντα» μετράει ήδη εννιά χρόνια. Ωστόσο, το συγκεκριμένο πρότζεκτ με το οποίο έχει ταυτίσει το όνομά του και θα αποτελέσει, σύμφωνα με διεθνή Μέσα, την «αιχμή του δόρατος» στη νέα έκδοση των Windows που αναμένεται άμεσα, αποτελεί το όνειρο πολλών χρόνων έρευνας και σκληρής δουλειάς.
Ο ίδιος πάντως τηρεί σιγή ιχθύος σχετικά με τα μελλοντικά σχέδια της εταιρείας ενώ μιλάει με ενθουσιασμό για την οικογένειά του, την ποντιακή του καταγωγή, τα χρόνια των σπουδών στο εξωτερικό και εξηγεί πόσο τυχερός αισθάνεται που κατάφερε να κάνει το χόμπι του επάγγελμα. «Δεν θα ήμουν εδώ εάν δεν είχα την υποστήριξη της οικογένειάς μου. Παρ' όλες τις δυσκολίες οι γονείς μου, Φωτεινή και Γιώργος, έδιναν έμφαση στη μάθηση και με βοήθησαν να πραγματοποιήσω τα όνειρά μου. Ξεκίνησαν από το τίποτα και πάλεψαν για να μεγαλώσουν εμένα και τον αδελφό μου, Φίλιππο. Τους θαυμάζω για πολλούς λόγους. Ηταν πάντα διορατικοί και μας ενθάρρυναν» λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο Σάββας Παραστατίδης.

Mε τη σύντροφό του Μαίρη σε παλαιότερη επίσκεψή τους στην Ακρόπολη.

Αγάπη για τα ηλεκτρονικά
Ο 41χρονος επιστήμονας πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο χωριό όπου γεννήθηκε, στον Πετεινό. Η αγάπη του για την τεχνολογία φάνηκε από μικρή ηλικία καθώς η αγαπημένη του ενασχόληση ήταν οι... ηλεκτρονικές συσκευές.
«Το παιχνίδι μου ήταν να "σκαλίζω" ή μάλλον να χαλάω τις ηλεκτρονικές συσκευές στο σπίτι. Μεγαλώνοντας ανακάλυψα τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τότε οι γονείς μου αποφάσισαν, για να μην ξοδεύω ολόκληρο το χαρτζιλίκι μου και τον χρόνο μου σε αίθουσες με ηλεκτρονικά, να δανειστούν από έναν φίλο τους έναν υπολογιστή. Η κίνησή τους αυτή ήταν καταλυτική για την υπόλοιπή μου ζωή. Ο προγραμματισμός και τα παιχνίδια στο κομπιούτερ έγιναν το χόμπι μου και τελικά το θέμα των πανεπιστημιακών μου σπουδών» προσθέτει ο ίδιος.

Η selfie του Σάββα Παραστατίδη με φόντο πυραμίδα των Μάγια στο Μεξικό.

Μετά από τριάμισι χρόνια στο τμήμα Πληροφορικής του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος στη Θεσσαλονίκη ο Σάββας Παραστατίδης αποφάσισε να πάει στο Λιντς της Αγγλίας, μέσω του προγράμματος ανταλλαγής σπουδαστών Erasmus, για τους τελευταίους έξι μήνες του πτυχίου του.
«Ο χώρος των υπολογιστών με είχε μαγέψει και ήθελα να αποκτήσω περισσότερες γνώσεις. Ετσι ξεκίνησα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο πανεπιστήμιο του Νιουκάστλ στην Αγγλία, τις οποίες ολοκλήρωσα με επιτυχία μετά από έναν χρόνο. Με υποτροφία κατάφερα να ξεκινήσω ερευνητικές σπουδές με στόχο την απόκτηση διδακτορικού τίτλου στην επιστήμη των υπολογιστών. Συνέχισα να εργάζομαι στην Αγγλία ενώ παράλληλα έκανα πολλά επαγγελματικά ταξίδια σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Τότε γνώρισα πολλούς ενδιαφέροντες ανθρώπους, εξαιρετικούς επιστήμονες και έκανα πολλούς φίλους ανά τον κόσμο» προσθέτει.

Με τους γονείς του και τον αδελφό του σε οικογενειακή βόλτα.

Μετακόμισε στην Αμερική το 2005 μετά από πρόταση που δέχτηκε από τον αμερικάνικο κολοσσό. Δούλεψε για τέσσερα χρόνια στον ερευνητικό τομέα της Microsoft, και όπως ο ίδιος λέει συνεργάστηκε με κορυφαίους επιστήμονες του χώρου.
«Ημουν στο καλύτερο ερευνητικό εργαστήριο επιστήμης υπολογιστών σε εταιρεία στον κόσμο. Λίγα χρόνια αργότερα έγινα αρχιτέκτονας λογισμικού (software architect) σε υπηρεσίες cloud (ψηφιακά μέσα αποθήκευσης on line) και με αυτό τον τρόπο κατάφερα να μεταφέρω την ερευνητική μου δουλειά στα προϊόντα της Microsoft που τα χρησιμοποιούν δισεκατομμύρια χρήστες. Στη συνέχεια μου δόθηκε η ευκαιρία να δουλέψω για ένα καινούργιο, μυστικό πρότζεκτ... η Microsoft ήθελε να φτιάξει έναν ψηφιακό προσωπικό βοηθό. Είχα ασχοληθεί με την ιδέα στο παρελθόν αλλά μόνο σε ερευνητικό επίπεδο. Μου ζητήθηκε, ως αρχιτέκτονας λογισμικού να σχεδιάσω τις cloud υπηρεσίες που θα δίνουν τις δυνατότητες σε αυτόν τον ψηφιακό βοηθό» συμπληρώνει.

Με τους γονείς του κατά την ολοκλήρωση των μεταπτυχιακών του σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Νιουκάστλ στην Αγγλία.

Η CORTANA
Τα νέα Windows 9 ετοιμάζονται να κάνουν την εμφάνισή τους μέσα στους επόμενους μήνες (ως beta στις 30 Σεπτεμβρίου και ως ολοκληρωμένο προϊόν το 2015).
Εάν πιστέψουμε τις διαρροές (που είναι πολλές και μάλλον... αδιαμφισβήτητες), τότε η πολυαναμενόμενη νέα έκδοση των Windows θα φέρει ενσωματωμένη την «ηλεκτρονική προσωπική βοηθό» που γνωρίσαμε ως «Cortana» στο λογισμικό για κινητά τηλέφωνα Windows Phone 8.1.

Οικογενειακή φωτογραφία από πρόσφατη επίσκεψη του Σάββα Παραστατίδη στο χωριό Πετεινός στην Ξάνθη.

 Η «Cortana» είναι μια λειτουργία (απάντηση στις αντίστοιχες Siri της Apple και Google Now) που επιτρέπει στον υπολογιστή ή το κινητό μας τηλέφωνο να εκτελεί φωνητικές εντολές (για τηλεφωνικές κλήσεις, αποστολή SMS και ορισμό υπενθυμίσεων ή ακόμη και για αναζητήσεις συγκεκριμένων όρων στο Διαδίκτυο και υπαγόρευση κειμένων προς πληκτρολόγηση).

Οι δεσμοί με την Ελλάδα
«Πάντα στην καρδιά μου το χωριό μου, ο Πετεινός»
Ηπορεία προς τη δημιουργία της Cortana κάθε άλλο παρά ήταν μια εύκολη υπόθεση. Ο Σάββας Παραστατίδης ως υπεύθυνος σχεδίασης ενός τόσο δύσκολου πρότζεκτ δούλευε 14 με 18 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα. Η υλοποίηση της νέας εφαρμογής χρειαζόταν άρτια οργάνωση και συντονισμό πολλών ομάδων και συστημάτων.
«Η Cortana γεννήθηκε. Από το πρώτο σχέδιο που έκανα σ' έναν άσπρο πίνακα (whiteboard), όταν στην ομάδα ήμουν μόνο εγώ και ο μάνατζέρ μου, φτάσαμε στο σήμερα, όπου εκατοντάδες επιστήμονες ασχολούνται με την εξέλιξη των δυνατοτήτων της Cortana. Είμαι χαρούμενος που οι χρήστες μπορούν να δουν το αποτέλεσμα της επίμονης δουλειάς πολλών ομάδων στη Microsoft», μας λέει ο επιστήμονας.
Η Cortana είναι μια προσωπική ψηφιακή βοηθός, η οποία επεξεργάζεται τα λεγόμενα του χρήστη και του προσφέρει πληροφορίες τις οποίες ζητάει. Δεν χρειάζεται πληκτρολόγιο ή ποντίκι (mouse). Εχει τη δυνατότητα να απαντήσει σε ερωτήσεις, να τον ενημερώσει για γεγονότα που συμβαίνουν ή ακόμη και να παρακολουθεί την κίνηση στους δρόμους για να διευκολύνει τον χρήστη στις μετακινήσεις του.
Πήρε το όνομα της από τον Artificial Intelligence χαρακτήρα στα παιχνίδια Halo. Ηταν ένα κωδικό όνομα που χρησιμοποιούσαν μεταξύ τους οι επιστήμονες όταν δούλευαν το πρότζεκτ και τελικά, επειδή άρεσε σε όλους, δόθηκε και στο τελικό προϊόν.
«Μέχρι στιγμής η νέα μας εφαρμογή είναι διαθέσιμη στην Αμερική, στην Κίνα, στην Αγγλία, στην Ινδία, στην Αυστραλία και στον Καναδά. Στα σχέδιά μας είναι να κυκλοφορήσει σε περισσότερες χώρες και γλώσσες ενώ δουλεύουμε ήδη σε πολλές νέες δυνατότητες της ψηφιακής βοηθού», αναφέρει ο ίδιος.
Ο Σάββας Παραστατίδης διατηρεί στενούς δεσμούς με την Ελλάδα. Προσπαθεί μάλιστα, όπως μας λέει, να επισκέπτεται την οικογένειά του μία ακόμη και δύο φορές τον χρόνο.
 
Το χόμπι επάγγελμα
«Ζω στο εξωτερικό από το 1995. Αγαπώ ιδιαίτερα το Σιάτλ που είναι η βάση μου εδώ και μια δεκαετία αφού πρόκειται για μια πανέμορφη πόλη γεμάτη ενέργεια, μουσική, καλλιτέχνες. Ομως το παραδοσιακό, ποντιακό χωριό που γεννήθηκα και μεγάλωσα, ο Πετεινός, είναι πάντα στην καρδιά μου».
Ο 41χρονος επιστήμονας, θεωρεί τον εαυτό του τυχερό γιατί κατάφερε να κάνει το χόμπι του επάγγελμα και όπως λέει δεν θα πάρει σύνταξη. «Δεν θεωρώ ότι δουλεύω γιατί απλώς ακολουθώ το όνειρό μου. Θα συνεχίσω να κάνω αυτό που αγαπώ και να προσπαθώ γι' αυτό. Αλλωστε το κορυφαίο επαγγελματικό μου ''επίτευγμα'' βρίσκεται ακόμη στο μυαλό μου», καταλήγει.

ΚΛΑΡΑ ΓΕΝΙΤΣΑΡΙΩΤΗ
clarayen@pegasus.gr

Ζώνη ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ρωσίας- Τουρκίας ;

Η Ρωσία και η Τουρκία προγραμματίζουν να άρουν τους περιορισμούς σχετικά με τις συναλλαγές γεωργικών προϊόντων, όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης, Αλεξέι Ουλιακάιεφ, μετά τη συνάντησή του με τον Τούρκο ομόλογό του.

Σύμφωνα με τον ίδιο, κατά τη συνάντηση που είχαν στις 17 Σεπτεμβρίου, στην Κωνσταντινούπολη, συζήτησαν το ενδεχόμενο της δημιουργίας μιας ζώνης ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ της Ρωσίας και της Τουρκίας, όπως αναφέρει το ρωσικό δημοσίευμα.

«Είναι σαφές ότι η Ρωσία- μέλος της Τελωνειακής Ένωσης με το Καζακστάν και τη Λευκορωσία- της παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας με μια τρίτη χώρα, την Τουρκία, ζώνη ελεύθερου εμπορίου», δήλωσε ο Ουλιουκάιεφ.

«Για την Τουρκία, το σύνολο της γεωργικής παραγωγής της, λειτουργεί σε υποχρεωτικό καθεστώς όπως απαιτείται από την ΕΕ. Ωστόσο, έχει το δικαίωμα να συνάπτει συμβάσεις με κάθε χώρα για τους δικά της συμφέροντα, στον τομέα της γεωργίας», είπε.

Συγχρόνως, είπε ότι τα δύο μέρη εξετάζουν μία άλλη συμφωνία στα είδη των προϊόντων- «Εξετάζουμε δύο επιλογές, έχουμε ετοιμάσει ένα σχέδιο για τα δύο μέρη και θα δούμε ποιο είναι αυτό μας εξυπηρετεί καλύτερα», είπε ο Ρώσος υπουργός.

Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτά τα θέματα θα συζητηθούν στην επόμενη υπουργική σύνοδο, η οποία έχει προγραμματισθεί για τις αρχές Οκτωβρίου.

Η Ρωσία από τις 7 Αυγούστου, έχει περιορίσει τις εισαγωγές τροφίμων από ορισμένες χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις εναντίον της, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

--

The Hellenic Information Team

 © Βαλκανικό Περισκόπιο -Γιῶργος  Ἐχέδωρος

 

 

Mare Europaeum? Tackling Mediterranean Migration

What’s missing in the EU’s latest attempt to stymie migration across the Mediterranean region? Hugo Brady thinks Brussels needs to adopt a more robust diplomatic approach towards the frontline states that are trying to manage a human tide. 

By Hugo Brady for European Union Institute for Security Studies (EUISS)

This article was originally published by the European Union Institute for Security Studies (EUISS) on 4 September 2014.

The irregular migration crisis on the EU’s southern border reached a new level when it became clear that the number of migrants picked up in Italian waters this year had tripled to around 108,000. On 27 August, the EU unveiled its response: it will largely replace Mare Nostrum– Italy’s ambitious ‘military humanitarian’ mission launched last year, after some 360 migrants died at sea – with a Union-wide effort.

Known as Triton, the new search-and-rescue mission is a critical test for the governance and sustainability of the EU’s passport-free Schengen area. It will not only be a major operational challenge for the Union’s small border agency, Frontex. The support given by individual member states to the mission will show outsiders where the EU is at in terms of delivering an overall border, asylum and immigration policy for the Schengen zone.
Even assuming that Operation Triton will receive adequate assets and financing, it will also need to be flanked by a robust set of EU foreign policy objectives to succeed. Governments need to target the Union’s foreign aid and technical assistance to the African and Middle Eastern countries from and through which migrants are travelling

Annus horribilis in the Med
Since January 2014, over 100,000 irregular migrants have reached Italian waters from North Africa, sometimes in craft as basic as partially inflated rubber dinghies. The overall number making the crossing is far greater than during and after the Arab Spring in 2011, when a figure closer to 60,000 was deemed an emergency. Around 1,900 have died in the attempt so far this year – with Mare Nostrum pulling almost 2,000 migrants out of the sea over a single weekend in August.
The unprecedented surge is driven by continued instability in North and sub-Saharan Africa, as well as conflict in the Middle East. Scores of people from Mali, Côte d’Ivoire, Guinea and Sudan have died. But the largest groups of migrants have come from Syria – from where three million have fled an ongoing civil war – and Eritrea, where roughly 4,000 people a month flee the social malaise of life under President Isaias Afwerki’s government.
The crossings are mainly organised by well-equipped – often lightly armed – smuggling groups based in Libya. The deteriorating security situation there makes for an ideal location from which to operate: the country has split into warring militias and its remaining governing institutions are barely functioning. The International Organisation for Migration (IOM) now thinks that a recent eruption of violence between rival factions in Tripoli may lead to an all-out civil war and a further spike in crossings as more desperate Libyans take their places on the boats, many of which never even reach international waters.
Italy has borne the main brunt of the recent rise in irregular arrivals. But the Greek coastguard has also reported hundreds of deaths this year as asylum seekers, mainly from Syria, attempt to reach Europe by crossing from Turkey to nearby islands such as Samos and Lesbos. Even neighbouring Bulgaria has begun detaining boats crossing the Black Sea– albeit still in small numbers. Both cases demon strate how migrants are attempting more maritime crossings due to the construction of wire fences on the Greek and Bulgarian land borders with Turkey. These frontiers have also been secured by major deployments of police officers and border guards in Greece (known as Operation Aspida ‘Shield’) and in Bulgaria, under Operation Poseidon: a permanent land operation involving several EU countries and coordinated by Frontex.

Towards Operation Triton
Italy created Mare Nostrum (an ancient Roman term meaning ‘Our Sea’) in response to the deaths of over 360 migrants – mainly Eritreans – off the island of Lampedusa in 2013. The operation employs both naval and coastguard vessels suitable for search and rescue missions: amphibious craft, patrol boats, a floating hospital, and frigates capable of escorting other ships into port with the assistance of helicopters. Reconnaissance aircraft and unmanned Predator B drones search the sea for suspect vessels and monitor activity at the Libyan ports from which most of the boats set sail. A control centre in Poggio Renatico in northern Italy analyses the incoming data in real time and allocates the mission’s daily priorities accordingly. Mare Nostrum is also capable of engaging and apprehending human traffickers and smugglers who may be armed and are subject to between 5 and 15 years in prison in Italy, if found guilty of facilitating irregular migration.
Its predominantly military design notwithstanding, Mare Nostrum has saved an estimated 70,000 lives in less than a year at a monthly cost of €9 million a month to the Italian government. The mission also patrols Malta’s large search-and-rescue zone which Valetta has long said is far beyond its capabilities.
For Triton to achieve something similar will mean a monumental effort: while Frontex’s annual operating budget to support border control across the entire Schengen area is only €90 million, diplomats estimate that the set-up costs alone for Triton will be €20 million.
Frontex owns no naval or airborne assets of its own. Member states donate ships and aircraft to each joint operation, according to calls for ‘mandatory solidarity’ made by the agency’s director and officials of the country where the mission is to be deployed. EU home affairs Commissioner Cecilia Malmström recently announced that Triton will be formed from two former EU border operations in the central Mediterranean, Hermes and Aeneas ; and that the necessary air and naval assets should be pledged and ready by November 2014. Malmström also noted that the agency’s budget would have to be “vacuum cleaned”, and topped up further in order to finance the new venture.
The intention across the EU was probably always that Frontex would take over from Mare Nostrum in some form. Over the last year, the agency has acquired new powers and played a central role in the rolling out of Eurosur – a new pan-European information network for coastal surveillance –to 19 member states. These will enable it to take over some of the functions of the national mission as long as Italy and others lease the agency equipment. But it seems unlikely Mare Nostrum will be wound down completely: Frontex has never hitherto tackled a mission of such a size or complexity. It also currently lacks a director after the departure of Finland’s Ilkka Laitinen earlier in the year. The new mission will hence be limited in scope initially: it will not patrol international waters or Malta’s search-and-rescue zone. The enhanced assistance from the EU, however, will give Italy some breathing space to implement an ambitious reform of its asylum system which needs upgrading to cope with the pressures arising from the Arab Spring and the Syrian civil war.

A refugee crisis in the making?
EU countries took in around 135,000 refugees last year, with Germany and Sweden offering shelter to some 20,000 Syrians. But although 2013 marked the highest ever number of applications to the EU since its statistical office began compiling records in 2008, asylum requests jumped a further 30% in the first quarter of this year. The final figure for 2014 will be much higher not only because of this summer’s migrations but also because the crossings now happen all year round. Syria still accounts for the lion’s share of asylum applicants, followed by Afghanistan, Pakistan, Russia, and Somalia. A large number of applications are also received from Serbia and Albania each year but these consist mainly of Roma and other minorities.
Sweden, Germany, France, Italy and the UK tookin 70% of those granted refugee status. So many asylum seekers are now camped outside the French town of Calais – in an attempt to reach Britain through the Channel Tunnel – that the local mayor has threatened to close the port. Even Bulgaria and Romania, countries with little experience of acting as safe havens, have experienced aspike in asylum requests.
According to the UN Refugee Agency (UNHCR), the number of refugees worldwide has passed 50 million for the first time since the end of the Second World War. This trend is likely to continue into 2015 following the partial US withdrawal from Afghanistan, the ongoing dramatic expansion of the Islamic State (IS) on both sides of the Syrian-Iraqi border, and the aftermath of Israel’s summer incursion into Gaza. It is also not unreasonable to assume a spike in refugee applications over the next 18 months from Europe’s eastern frontier given conflict in Ukraine and rising tensions with Russia.
The instability on Europe’s southern borders shows no sign of abating in the short-to-mediumerm, either. Morocco and Tunisia offer some hope: they are internally coherent and capable of cooperating with EU countries to jointly p-trol their Mediterranean borders. Morocco wants to establish a functioning asylum system and has regularised the status of thousands of sub-Saharan migrants. Tunisia’s coastguard functions well. But elsewhere the political and economic prospects are far from promising, given escalating civil strife in Libya and Egypt’s turbulent political scene. The memory of a horrendous civil war in the 1990s keeps Algeria stable but stagnant for the present. Yet there is a wellspring of discontent amongst the country’s youth towards an aging ruling elite.
On 29 August, Kristalina Georgieva, the EU’s outgoing humanitarian aid commissioner, characterised the three million refugees who have fled Syria as both “an emergency and a protracted crisis”, citing that the EU has already committed €2.8 billion in relief. However, the pressures on EU countries are modest compared with neighbouring Turkey. Ankara is sheltering roughly one million Syrian refugees at the cost of at least $3 billion, despite real security risks and tensions between the newcomers and Turkey’s Alevi and Kurdish communities. Notwithstanding rhetoric to the contrary from President Erdogan, Turkey’s border agency has cooperated to some extent with efforts by Bulgaria and Greece – in conjunction with Frontex – to enhance surveillance along their shared frontier.

Migration as (part of) EU foreign policy
In July 2014, the incoming president of the European Commission, Jean-Claude Juncker, laid out ‘political guidelines’ for his term in office that specifically addressed the situation in the Mediterranean.
Juncker wants a stronger EU asylum policy – which reflects the Union’s recent adoption of a stricter set of common refugee rules in 2013 – and more funding for Frontex. He has also committed to a more substantial EU policy on labour migration for third country nationals. That will be tough to sell even to those countries which comprise the Schengen area (Britain and Ireland do not wish to join, while Bulgaria, Cyprus, Croatia and Romania are not in yet). But Europe does appear to be losing a global race for talent: a recent poll re-published by Bruegel, an economics think tank, indicates that not a single European city made it into the top ten destinations favoured by high-earning IT workers.
Juncker also proposed the creation a stand-alone commissioner for migration. The idea has some merit. The EU is struggling to be strategic on immigration issues because the work is divided up between a plethora of agencies and institutions involved variously with visa liberalisation, border control, refugee protection, trade, development, humanitarian aid and foreign policy. But some say, even allowing forthe time needed to create a specific directorate-general for migration, an ad hoc commissioner would find his/her hands too far away from the levers of power to make a real difference. Others – like Emma Bonino, a former commissioner and Italian foreign minister – argue that such a position would work better as a regional specialist. A commissioner dedicated to the Mediterranean could escape the silo effect whilst delivering on the EU’s 2011 promise to offer money, markets and mobility to countries that want closer relations with Europe.
Both Juncker and Bonino have stressed that the main innovation needed in EU migration policy is for it to be aligned properly with the Union’s foreign relations with the countries which either send migrants or are used by them to transit to Europe. Migration diplomacy is in its infancy worldwide.
But Juncker’s proposed commissioner for migration would specialise on relations with third countries, and few have picked up on his emphasis on the need for both Frontex and the EU’s Asylum Support Agency (EASO) to work closely with key immigration authorities outside the EU – wherever possible. In fact, Triton has little chance of success unless its efforts are flanked by a diplomatic approach that focuses on building up third countries’ capacity to manage migratory flows and cripple smuggling networks. Perhaps the most important priority is to ensure the proper protection of refugee communities as close as possible to their home country and through resettlement schemes for those most in need. The Union is currently designing a resettle ment scheme and a ‘regional protection programme’ in which asylum seekers in North African countries can apply for refugee status without having to brave the Mediterranean crossing.
To that end, Juncker and the incoming High Representative for Foreign Policy, Federica Mogherini, might consider, inter alia, the option of double-hatting whatever commissioner has responsibility for migration issues as a Special Representative. Stronger cross institutional collaboration would help the EU to bring both political clout and technical expertise to bear in its relations with Egypt, Ethiopia, Niger, Mali and Sudan – all countries which function as key gateways for the migrants that eventually arrive in North Africa. There is also a clear need – in conjunction with the UNHCR and the IOM – to find a modus vivendi with Eritrea on the refugee question, as its military government is increasingly realizing that the current exodus of young people is ultimately bad for the ruling elite.
Furthermore, it may prove necessary for the Union to cooperate more closely with Turkey, a critical partner which is absorbing much of the refugee pressure from Syria. Ankara has also just taken up the chair of the Global Forum on Migration and Development, one of the few arenas in which immigration issues are seriously discussed between rich and poor countries. The double-hatted position might also encourage a more strategic use of the EU’s budget for migration issues – which accounts for a mere 1% of the Union’s overall spending – and also ensure that migration issues and potential refugee crises are better factored into the EU’s Single Intelligence Analysis Capacity (SIAC), which briefs the High Representative. That way the EU’s foreign policy structures would receive early intelligence on migratory flows and their possible impact on the EU.
In the immediate term, another idea worth exploring is to merge Triton with an enhanced version of the EU’s small border assistance mission (EUBAM) to Libya, creating the first operation to be organized jointly by the Union’s border agency and its civilian crisis management staff. This would bring Triton closer to the Mare Nostrum concept of blending together intelligence, military and humanitarian tools for the broader objective of border management.

Τα αποτελέσματα της συνδιάσκεψης του ΝΑΤΟ στην Ουαλλία

  ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Από τα εξαιρετικώς αξιοσημείωτα της συνόδου, η ειδική αναφορά των συμπερασμάτων, στην ανάγκη στήριξης του προσωπικού και των οικογενειών των ΕΔ, από τις αντίστοιχες κυβερνήσεις.

Τέτοια υπογράφετε κ. Πρωθυπουργέ και μας κακομαθαίνετε...

 

Η υπογραφή του Έλληνα Πρωθυπουργού στην αριστερά στήλη...

Η ειδική αναφορά των συμερασμάτων της Συνόδου της Ουαλλίας και η από τους αρχηγούς κρατών της Συμμαχίας υπογραφή  ειδικού πρωτοκόλλου/παραρτήματος των συμπερασμάτων, έχει ιδιαίτερη σημασία για τα στελέχη των ΕΔ των Κρατών-Μελών. Οι αρχηγοί κρατών, αποδέχονται πλέον επίσημα/ενυπόγραφα την ιδιαίτερη σημασία των στελεχών των ΕΔ στην ανάπτυξη και διατήρηση της σύγχρονης μορφής των δυτικών κοινωνιών.

Διαβάζοντας τα συμπεράσματα που προανέφερα και παράλληλα την (πρόσφατη) απόφαση 2194 της Ολομέλειας του ΣτΕ, καταλήγουμε στο αβίαστο συμπέρασμα ότι και στην Ελλάδα, το κοινό περί δικαίου αίσθημα όπως περιγράφεται στην απόφαση αυτή, έχει ακριβώς την ίδια φιλοσοφική κατεύθυνση στο αντικείμενο της δέουσας αντιμετώπισης/χειρισμού/σεβασμού των στελεχών των ΕΔ από πλευράς μιάς σύγχρονης δυτικής πολιτείας, μιάς πολιτείας που δεν αναγνωρίζει την ανάγκη ύπαρξης πολιτικών κομισσαρίων δίπλα και πάνω από τους διοικητές κάθε κλιμακίου των στρατιωτικών μονάδων και σχηματισμών... 

Η σύγκριση της δια βίου οικονομικής ανταμοιβής των στελεχών, της παροχής τελείως ιδιαίτερων υπηρεσιών από πλευράς πολιτείας και της φροντίδας των οικογενειών τους, προκαλεί τουλάχιστον θλίψη για την στην Ελλάδα κρατούσα κατάσταση, σε κάθε έναν από τους παραπάνω τομείς κρατικής μέριμνας, αλλά ταυτόχρονα υποδαυλίζει την ελπίδα ότι το αύριο δεν μπορεί παρά να είναι καλύτερο από το σήμερα... Με το καλό ή με το ζόρι (τρόικα, ΝΑΤΟ, ΟΑΣΕ κλπ),  η Ελλάδα θα ανταμείψει τα παιδιά της που τη φροντίζουν (και θα αποστρέψει το πρόσωπο από τα παιδιά που την πληγώνουν...)

Δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας και η ανάγκη στο παραπάνω στελεχειακό δυναμικό, να περιληφθούν και τα στελέχη των δυνάμεων ασφαλείας (χωροφυλακής κλπ) που επιχειρούν στις ίδιες περιοχές, με τους ίδιους κινδύνους.

Για του λόγου το αληθές, παραθέτω απόδοση του (αγγλικού) κειμένου που υπογράφηκε.

""Η ικανότητα και η αφοσίωση των ανδρών και των γυναικών που υπηρετούν στις Ένοπλες Δυνάμεις μας είναι απαραίτητες για τη συλλογική ασφάλεια. Αυτοί οι γενναίοι άνδρες και γυναίκες που υπηρετούν τα έθνη μας, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο τραυματισμού και θανάτου κατά τη εκτέλεση των καθηκόντων τους. Οι οικογένειές τους διαδραματίζουν επίσης ζωτικό ρόλο, αντιμετωπίζοντας συνέχεια μετεγκαταστάσεις και διαχωρισμούς της οικογένειας, αναμένοντας και υπομένοντας τις συνέπειες πιθανών τραυματισμών και πένθους.
 

Θέτοντας τις ανάγκες του έθνους τους και της υπηρεσίας τους πάνω απ' όλα, τα μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων των χωρών της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας κάνουν τεράστιες θυσίες. Σε αντάλλαγμα, εμείς επαναβεβαιώνουμε την υποστήριξή μας προς αυτούς και τις οικογένειές τους, στη διάρκεια της ενεργού υπηρεσίας και της αποστρατείας τους, τώρα και στο μέλλον.

Εκτιμούμε την υπηρεσία και σεβόμαστε τη δέσμευση του προσωπικού και των οικογενειών των Ενόπλων Δυνάμεων κάθε έθνους. Τα στελέχη θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι θυσίες τους δεν  ξεχνιούνται όταν επιστρέφουν στην πατρίδα, ότι θα συνεχίσουμε να φροντίζουμε τους τραυματίες και τους απόστρατους και ότι οι οικογένειές τους θα συνεχίσουν να υποστηρίζονται, εάν αποβιώσουν. Επιβεβαιώνουμε τη σημασία που αποδίδουμε συλλογικά σε αυτό, και επαινούμε τις προσπάθειες που γίνονται σε ολόκληρη τη Συμμαχία για να διατηρηθούν και να ενισχυθούν οι δεσμοί μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεών μας και των κοινωνιών από τις οποίες προέρχονται. Θα επιδιώξουμε να ενισχύσουμε την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και διδαγμάτων για την υποστήριξη των Ενόπλων Δυνάμεων του προσωπικού μας και των οικογένειών τους, περιλαμβανομένων των εθνικών μας προσεγγίσεων για την παροχή ιατρικής φροντίδας σε τραυματίες, προσωπικό και υποστήριξη της οικογένειας.

Στον εορτασμό της 65ης επετείου του ΝΑΤΟ και μετά από δύο δεκαετίες επιχειρήσεων σε ξηρά, θάλασσα και αέρα, συμπεριλαμβανομένων των στο Αφγανιστάν και τα Βαλκάνια, αποτίουμε φόρο τιμής και εκφράζουμε τη βαθιά ευγνωμοσύνη μας για λογαριασμό των εθνών και των λαών μας προς όλους τους γενναίους άνδρες και γυναίκες που είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν τη Συμμαχία και τις αξίες μας, καθώς και προς εκείνους που, μεταξύ άλλων και από χώρες-εταίρους, που υπηρέτησαν σε ΝΑΤΟϊκές επιχειρήσεις και αποστολές. Τιμούμε αυτούς τους θαρραλέους άνδρες και τις γυναίκες, και τις οικογένειές τους, και επιβεβαιώνουμε την εμπιστοσύνη μας σε εκείνους που θα τους ακολουθήσουν στα επόμενα χρόνια.""

Περίληψη των συμπερασμάτων της Συνόδου ΕΔΩ και το υπογραφέν παράρτημα περί στελεχών ΕΔ, ΕΔΩ. 

Καταλήγω ότι η Ελλάδα για να είναι αξιόπιστη Σύμμαχος, πρέπει και να τιμά την υπογραφή της...

Κων. Β. Κωνσταντάρας

Υποστράτηγος εα

 

Τα μυστικά του τάφου, ο Μέγας Αλέξανδρος και η Κοκκινοσκουφίτσα

Ποιά είναι, λοιπόν, τα μυστικά του. τάφου, για να θυμηθούμε και την Πηνελόπη Δέλτα; Τι θα μας προσφέρει η γενναιόδωρη και ευφορότατη γη της Αμφιπόλεως, «αι Αθήναι της Μακεδονίας», όπως προσφυώς ονομάστηκαν κατά την αρχαιότητα.

Γράφει ο Δημήτρης Νατσιός
Δάσκαλος, Κιλκίς
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ολίγα γλωσσοϊστορικά. Προ της αθηναϊκής κυριαρχίας (437π.Χ.) η πόλη ονομαζόταν Εννέα Οδοί. (Να μας εξηγήσουν οι Σκοπιανοί απατεώνες και σφετεριστές πώς είναι δυνατόν, οι αρχαίοι Μακεδόνες, να βαφτίζουν τις πόλεις τους με ελληνικά ονόματα;).
Οι Αθηναίοι την μετονόμασαν σε Αμφίπολη, διότι έκειτο μεταξύ θάλασσας και ποταμού. Του Αιγαίου και του Στρυμόνα. Το 424 π.Χ. την κατέλαβαν οι Σπαρτιάτες. Για την απώλειά της, την οποία θρήνησαν οι Αθηναίοι, τιμωρήθηκε με εξορία ο Θουκυδίδης. Μάλιστα τα πρώτα έτη της εξορίας του τα πέρασε στην Αμφίπολη, συγγράφων το αριστούργημά του. Το 357π.Χ., ο Φίλιππος κατέστησε εκ νέου την Αμφίπολη μακεδονική πόλη. (Χωρίς να αλλάξει το όνομα ή να επαναφέρει το αρχαίο, εμφύλιες διαμάχες ήταν εξάλλου). Από την Αμφίπολη όρμησε ο Μέγας Αλέξανδρος προς κατάκτηση του κόσμου και σ' αυτήν εγκαθίδρυσε την έδρα του ο Ρωμαίος στρατηγός Αιμίλιος Παύλος και την έθεσε πρωτεύουσα του μακεδονικού θέματος. Όπως δε συνέβη με πολλές κατείδωλες πόλεις του αρχαίου κόσμου, με την πάροδο του χρόνου, ξεθωριάζουν τα χνάρια της, διότι «βγήκαμ' εμείς ελληνικός καινούργιος κόσμος, μέγας» (Καβάφης), η χριστιανική οικουμένη. Και τώρα, παραπέμποντας και πάλι στον αλεξανδρινό, «απ' την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία/την νικηφόρα την περίλαμπρη/την περιλάλητη, την δοξασμένη/ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμμιά/την απαράμιλλη» (στα 200π.Χ.) αναμένουμε «να βγεί» ο Μέγας της ιστορίας στρατηλάτης, Αλέξανδρος ο Μακεδών.

Μακάρι και θα καμαρώσουμε κι ας είναι και ο υιός του και η εκπάγλου καλλονής Ρωξάνη. (Η Ρωξάνη, κόρη του ηγεμόνα της Βακτιριανής Οξυάρτου, μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, ακολούθησε τον Αντίπατρο στην Μακεδονία. Όταν και αυτός πέθανε, κατέφυγε στην προστασία της Ολυμπιάδας μαζί με τον γιό της και νόμιμο διάδοχο, Αλέξανδρο τον Δ'. Δεν απέφυγε τελικά, και αυτή και ο Αλέξανδρος, την δολοφονική χείρα του Κασσάνδρου, το 311π.Χ.).

Αυθόρμητα όμως αυτές τις ημέρες της. αλεξανδρολογνείας, ήλθαν στο νου μου και οι. αλεξανδρομάστιγες των σχολικών βιβλίων και η υποκρισία του «επισήμου» κράτους. (Η μεγαλειώδης παρουσία του Αλεξάνδρου δίχασε ακόμη και τους λογοτέχνες. Οι υμνητές του ονομάστηκαν αλεξανδροκόλακες, οι επικριτές του, αλεξανδρομάστιγες). Στις 18.4.2008 είχα δημοσιεύσει κείμενο με τίτλο «η Κοκκινοσκουφίτσα, ο Καραγκιόζης και ο. Μέγας Αλέξανδρος». Αποσπώ ένα τμήμα του τότε άρθρου, διότι τίποτε δεν έγινε στο μεσολαβήσαν διάστημα. Το υπουργείο Παιδείας είναι το «βαθύ κράτος», τίποτε δεν διαπερνά τους συμπαγείς, νεοταξικούς τοίχους του.
{«Μπαίνω, μετά την προσευχή στην αυλή, μες στην τάξη. Το πρώτο δίωρο «Γλώσσα». Απέναντί μου, δίπλα μου, παιδιά της έκτης δημοτικού. Η ερώτηση κοινότοπη μεν, αλλά συμμαζεύει τις σκέψεις παιδιών και δασκάλου: «Πού είμαστε παιδιά;» «Στο τετράδιο εργασιών, σελίδα 39, κύριε» (β΄ τεύχος). Πριν ανοίξουμε τα βιβλία Γλώσσας- περιοδικά ποικίλης ύλης, πετάγεται ένας μαθητής μου. «Είδατε, κύριε, τις εικόνες. Έβαλαν τον Μέγα Αλέξανδρο, μαζί με την Κοκκινοσκουφίτσα και τον Καραγκιόζη». Γνώριζα την αθλιότητα, αλλά την είχα ξεχάσει. Παρακολουθώ τις αντιδράσεις των παιδιών. Γελούν, ειρωνεύονται, διαμαρτύρονται και στο τέλος αγανακτούν. Δεν εκμαιεύω σχόλιά τους, αυθόρμητα, από καρδίας, λένε τα Ελληνάκια μου: «Δεν ντρέπονται, τι δουλειά έχει ο Μέγας Αλέξανδρος, με την Κοκκινοσκουφίτσα»; «Καραγκιόζη λέμε τον ανόητο, όταν θέλουμε να κοροϊδέψουμε κάποιον, πού κολλά ο Μ. Αλέξανδρος»; Διαβάζουμε την άσκηση. (Αν και είμαι «έξω φρονών» - έξω φρενών- όπως θα έλεγε ο Μακρυγιάννης, αυτολογοκρίνομαι προς το παρόν, ας μιλήσουν οι μαθητές).

Προτείνει, λοιπόν, η άσκηση: «Ένας σεναριογράφος στέρεψε από ιδέες και ζητάει τη βοήθεια σας! Έχει βρει ποιοι ήρωες θα πρωταγωνιστήσουν στην φανταστική περιπέτεια που θέλει να γράψει και χρειάζεται τη δική σας έμπνευση για να ξεκινήσει την ιστορία». Αφού παραθέτει τους «ήρωες», γράφει το σχολικό βιβλίο:
«Γράψτε τώρα την ιστορία και την περιπέτεια αυτής της παράξενης συντροφιάς, αφού παρουσιάσετε τον καθέναν από τους ήρωες».
Τελειώνει η ανάγνωση της άσκησης και κάτω από την «ηρωική» σύνθεση, χάσκει ο χώρος όπου οι μαθητές θα γράψουν την δική τους «έμπνευση». Κατόπιν διαλόγου με τα παιδιά κα ανάλυσης της ρυπαρογραφίας του στερημένου από ιδέες σεναριογράφου - συγγραφέα του βιβλίου, καταλήξαμε ομοφώνως και γράψαμε την εξής «φανταστική» (κυριολεκτικά) απάντηση:
«Είναι απαράδεκτο και υποτιμητικό για την ιστορία μας και για το πρόσωπο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, να τον βάζουν δίπλα και να τον συγκρίνουν με πρωταγωνιστές παραμυθιών ή με τον Καραγκιόζη». 

Όλα τα έγραψαν και τα σκέφτηκαν οι μαθητές. Κάποια παιδιά μίλησαν για προδότες, άλλο παιδί ρώτησε, το «γιατί επιτρέπει το υπουργείο να περνούν στα βιβλία τέτοιες χαζομάρες», η πιο δύσκολη ερώτηση ήταν «γιατί το κάνουν αυτό, αφού και εμάς τα παιδιά μάς φαίνεται γελοίο». (Τι δράμα, τι ντροπή είναι αυτή. Να απολογούμαστε οι δάσκαλοι για τις αθλιότητες που πέρασε στα βιβλία η νεοταξική λέρα). Έχω πάνω στην έδρα μου συνεχώς το «Ευαγγέλιο» και τον «Μακρυγιάννη». «Όταν θολώνει ο νους, όταν με βρίσκει το κακό» (Ελύτης), μνημονεύω τον στρατηγό ή διαβάζω τον λόγο του Κυρίου. Παρηγοριά και καταφύγιο. Την ρήση του Πατροκοσμά «ψυχή και Χριστός σας χρειάζεται», έτσι την κατανοώ. Τούτη η χώρα αναστήθηκε χάρις στο αίμα των ηρώων, είναι μια πατρίδα «που θράφηκε και θρέφεται με την αμβροσία και με το πρόσφορο, και που ήπιε και πίνει το νέκταρ και το αίμα του Χριστού από το δισκοπότηρο της Ορθοδοξίας». (Κόντογλου, «Ευλογημένο καταφύγιο», σελ. 145). Ανοίγω τα «Απομνημονεύματα», διαβάζω και αγαλλιώ: «Όλοι οι προκομμένοι άντρες των παλαιών Ελλήνων, οι γοναίγοι όλης της ανθρωπότης, ο Λυκούργος, ο Πλάτων. και οι επίλοιποι πατέρες γενικώς της ανθρωπότης κοπίαζαν, βασανίζονταν νύχτα και ημέρα μ' αρετή, με 'λικρίνειαν. Αυτείνοι δεν τήραγαν να θησαυρίσουνε μάταια και προσωρινά, τήραγαν να φωτίσουν τον κόσμο με φώτα παντοτινά. Έντυναν τους ανθρώπους αρετή, τους γύμνωναν από την κακήν διαγωγή.». Διάβασα στα παιδιά μου όλο το απόσπασμα. Τέλειωσα με τη φράση, «τέτοι' αρετή έχουν, τέτοια φώτα μάς δίνουν», την οποία αναφέρει ο στρατηγός για τους «Ευρωπαίγους».

Λέω στους μαθητές. Ο Μέγας Αλέξανδρος και οι επίλοιποι γοναίγοι μας, φώτισαν με την αρετή τους όλον τον κόσμο. Σήμερα υπάρχουν κάποια πνευματικά απολειφάδια, το νεοταξικό κηφηναριό που οι «αναθεματισμένοι της πατρίδας πολιτικοί μας», τους έβαλαν δασκάλους και παιδαγωγούς της νεότητας. Γι' αυτό ο Μέγας Αλέξανδρος με την Κοκκινοσκουφίτσα.
Εξηγώ του μαθητή που με ρώτησε το αμείλικτο «γιατί». Γιατί θέλουν να «χάσωμεν και την πατρίδα μας και την θρησκείαν μας», χωρίς αυτά τα δύο πολυτίμητα τζιβαϊρικά, καταντούμε κοιλιές, σάρκες που θα ενδιαφέρονται μόνο για την τηλεόραση και το ψυγείο. Θα βλέπουμε τι θα φάμε και θα τρώμε ό,τι βλέπουμε. Ανοίγω το Ευαγγέλιο, στην προς Τιμόθεον Α΄ επιστολή. Διαβάζω: «.παραδιατριβαί διεφθαρμένων ανθρώπων τον νουν και αποστερημένων της αληθείας, νομιζόντων πορισμόν είναι την ευσέβειαν, αφίστασο από των τοιούτων». Δηλαδή, πρόσεχε από τις παράλογες και μάταιες ασχολίες ανθρώπων, που έχουν διεφθαρμένο και χαλασμένο το νου τους και έχουν στερηθεί τελείως την αλήθεια. Αυτοί οι άνθρωποι νομίζουν ότι η ευσέβεια είναι πηγή αισχρής εκμετάλλευσης και υλικού πλουτισμού. Μείνε μακριά από τέτοιους ανθρώπους (στ΄ 5).
Στο α΄ τεύχος των δήθεν βιβλίων γλώσσας, αυτοί οι «χαλασμένοι» άνθρωποι, μας βάζουν να διδάξουμε «συνταγές μαγειρικής», στο β΄ τεύχος «οδηγίες χρήσης καφετιέρας», στο γ΄ τεύχος «Μέγα Αλέξανδρο και Κοκκινοσκουφίτσα», σ' όλα τα βιβλία ο μολυσμός, η βρωμιά, να χάσουν τα παιδιά μας το σέβας στη γλώσσα, στην πίστη, στην ιστορία, στην πατρίδα μας, να βυθιστούν «εις όλεθρον και απώλειαν». Και όλα αυτά σε σχολικά βιβλία, σε βιβλία, που οι «εξωραϊστές του τίποτα», μας τα πλασάρουν (γιατί περί πλασιέ πρόκειται) για βιβλία γλώσσας του δημοτικού.

Έλεγε ένας παλιός δάσκαλος, «βιβλίο θα πει κυκλοφορία σκέψεως μέσα σ' ένα λαό, θα πει αιματοφόρο αγγείο που διοχετεύει την πνευματικήν τροφήν, που πάει να ζωογονήσει και το τελευταίο κύτταρο του οργανισμού και να το εμποδίσει να πέσει στον ύπνο τον πνευματικό». (Α. Δελμούζος, «Μελέτες και πάρεργα», σελ. 26).

  Οι μαθητές εντόπισαν και στηλίτευσαν τον ανθελληνικό λεκέ και τους λακέδες που τον διακινούν. Απομένει στους γονείς να κατανοήσουν ότι «τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί» και όχι μόνο οι ακροβολισμένοι σε ζωτικούς αρμούς της Εκπαίδευσης, Γραικύλοι της σήμερον».

Ετοιμαστείτε για περισσότερη ρωσική επιθετικότητα

Γιατί οι κυρώσεις ίσως παραείναι αποτελεσματικές (Eric Lorber)

 

Περίληψη: 

Μια Ρωσία με έναν εξελιγμένο στρατό και μια προβληματική οικονομία θα αποτελέσει σημαντική απειλή για τους γείτονές της, ιδίως δεδομένου ότι πολλοί από αυτούς τους γείτονες κατέχουν μεγάλες ποσότητες πολύτιμων φυσικών πόρων. Με άλλα λόγια, παρότι οι κυρώσεις προορίζοντο να αποτρέψουν την Ρωσία από τυχοδιωκτισμούς στο εγγύς εξωτερικό της, θα μπορούσαν να καταλήξουν να κάνουν ακριβώς το αντίθετο.

~~~~~~~~~~~~~~~~~

Αυτή την εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν πρόσθετες οικονομικές κυρώσεις με στόχο την τιμωρία τής Ρωσίας για την ολοένα και πιο άμεση στρατιωτική εμπλοκή της στην ανατολική Ουκρανία. Αυτές, καθώς και οι προηγούμενοι γύροι κυρώσεων, αρχίζουν να δαγκώνουν˙ Η ήδη αναιμική ρωσική οικονομία μάλλον κατευθύνεται προς ύφεση και ο πληθωρισμός αυξάνεται. Και μακροπρόθεσμα, η ικανότητα της Ρωσίας να αναπτύσσει τον ενεργειακό τομέα της και να αναδιαρθρώνει το τεράστιο χρέος της, τίθεται πλέον σε σοβαρή αμφιβολία.
Και εκεί βρίσκεται το πρόβλημα: Οι κυρώσεις αυτές μπορεί να αποδειχθούν πολύ αποτελεσματικές, καθώς σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες βλάβες στην ρωσική οικονομία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω αστάθεια στην Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Μια Ρωσία με έναν εξελιγμένο και αποτελεσματικό στρατό, αλλά και με μια οικονομία που «βουτάει», θα αποτελέσει σημαντική απειλή για τους γείτονές της, ιδίως δεδομένου ότι πολλοί από αυτούς τους γείτονες κατέχουν μεγάλες ποσότητες πολύτιμων φυσικών πόρων. Με άλλα λόγια, παρότι οι κυρώσεις έχουν την πρόθεση να αποτρέψουν την Ρωσία από τυχοδιωκτισμούς στο εγγύς εξωτερικό, θα μπορούσαν να καταλήξουν να κάνουν ακριβώς το αντίθετο.

ΧΑΝΟΝΤΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Ακόμη και πριν η Ρωσία προσαρτήσει την Κριμαία και δώσει την υποστήριξή της προς τους αυτονομιστές αντάρτες στην Ουκρανία, η οικονομία της χώρας αγωνιζόταν. Οι αναλυτές θεωρούσαν ως πολύ αισιόδοξη μια πρόβλεψη αύξησης του ΑΕΠ κατά 2% το 2014. Στην πραγματικότητα, πολλοί υπονοούσαν ότι η οικονομία ήταν στα πρόθυρα της ύφεσης. Οι κυρώσεις - όπως παραδέχτηκαν ακόμα και Ρώσοι αξιωματούχοι - κάνουν αυτές τις ζοφερές προοπτικές πολύ χειρότερες. Έχουν αυξήσει σημαντικά τον πληθωρισμό και τις τιμές των ειδών οικιακής χρήσης. Αλλά υπάρχουν και άλλα άσχημα νέα για το μέλλον. Πράγματι, το πραγματικό δάγκωμα των κυρώσεων θα γίνει αισθητό μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Εκτός από την στόχευση της ρωσικής ολιγαρχίας και του στενού κύκλου τού Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, οι κυρώσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ θα πιέσουν σημαντικά τον χρηματοπιστωτικό και τον ενεργειακό τομέα τής Ρωσίας.
Από οικονομικής πλευράς, οι ρωσικές τράπεζες και εταιρείες χρωστούν περισσότερα από 600 δισεκατομμύρια δολάρια σε ξένους δανειστές. Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας, πάνω από 150 δισεκατομμύρια δολάρια χρέους θα ωριμάσουν το 2014. Δεδομένου ότι στα Δυτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχει απαγορευτεί να δώσουν νέα δάνεια σε ορισμένες ρωσικές εταιρείες (συμπεριλαμβανομένων πολλών από τις σημαντικότερες τράπεζες της Ρωσίας), οι ρωσικές εταιρείες θα δυσκολευτούν εξαιρετικά για να βρουν αναχρηματοδότηση. Κατά τα επόμενα χρόνια, καθώς οι επιχειρήσεις αυτές θα αγωνίζονται, θα χρειαστούν πιθανότατα κυβερνητική βοήθεια ή θα αντιμετωπίσουν την αποτυχία. Και αυτό θα μειώσει περαιτέρω τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές τής Ρωσίας.
Από την πλευρά τής ενέργειας, οι τρέχουσες κυρώσεις δεν απαγορεύουν την εισαγωγή βασικών πηγών ενέργειας όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο, από την Ρωσία αλλά απαγορεύουν την εξαγωγή βασικών τεχνολογιών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την ΕΕ, που θα βοηθούσε την Ρωσία να αναπτύξει την ικανότητά της να εξορύσσει και να επεξεργάζεται πετρέλαιο από κοιτάσματα σε βαθέα ύδατα, στην αρκτική, και σε σχιστολιθικά πεδία. Με δεδομένη την μείωση της παραγωγής πετρελαίου τής Ρωσίας μετά την κορύφωσή της στην δεκαετία τού 1980 - και αναμένοντας επιπλέον μειώσεις στο μέλλον δεδομένου ότι είναι όλο και πιο δύσκολο και πιο δαπανηρό για την Ρωσία να αξιοποιεί τα υπάρχοντα κοιτάσματα – το να γίνει πιο δύσκολο για την Ρωσία να εκμεταλλευτεί νέους πόρους απειλεί σοβαρά την μακροπρόθεσμη υγεία τού τομέα ενέργειας της χώρας.

ΟΠΛΙΣΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΣ
Παρά το γεγονός ότι η ρωσική οικονομία μπορεί να είναι αδύναμη και να γίνεται ασθενέστερη, ο ρωσικός στρατός συνεχίζει να γίνεται πιο εξελιγμένος και αποτελεσματικός. Όπως είπαν πρόσφατα οι αναλυτές, οι ρωσικές επιχειρήσεις υποστήριξης των αυτονομιστών στην Κριμαία και στην Ουκρανία ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικές. Πάντρεψαν κυβερνο-δυνατότητες και άρτια εκπαιδευμένες ειδικές δυνάμεις για να βοηθήσουν την Ρωσία να αποκτήσει γρήγορα τον έλεγχο στην Κριμαία και σε τμήματα της ανατολικής Ουκρανίας. Και αυτό δεν ήταν τυχαίο. Η Ρωσία επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων αυτών μετά τον πόλεμο με την Γεωργία το 2008, κατά την διάρκεια του οποίου ο στρατός της αντιμετώπισε απροσδόκητες δυσκολίες από έναν πολύ μικρότερο εχθρό.
Αυτή η συντονισμένη προσπάθεια - σε συνδυασμό με την αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού - δημιούργησε έναν ρωσικό στρατό που είναι ιδιαίτερα έμπειρος στο να εμπλέκεται σε περιορισμένες ενέργειες για να διασφαλίζει ότι οι γειτονικές χώρες είτε θα παραμένουν φιλικές προς τους στόχους τής Μόσχας είτε θα υποφέρουν από απώλεια εδάφους τους. Η στρατηγική είναι στα καλύτερά της όπου υπάρχουν σημαντικοί εθνοτικοί ρωσικοί πληθυσμοί και οι ρωσικές ειδικές δυνάμεις μπορούν να συνεργαστούν στενά με τα αυτονομιστικά στοιχεία για να υποδαυλίσουν την αστάθεια και να ελέγξουν την περιοχή.
Η Ρωσία έχει σίγουρα την ευκαιρία και το κίνητρο για να κάνει χρήση των δυνάμεών της. Μεγάλοι εθνοτικοί ρωσικοί πληθυσμοί κατοικούν σε πολλές από τις χώρες τής Βαλτικής, καθώς και σε άλλους θύλακες της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας. Επιπλέον, πολλές από αυτές τις περιοχές διαθέτουν σημαντικούς φυσικούς πόρους. Στην Ουκρανία, για παράδειγμα, η προσάρτηση της Κριμαίας προσέφερε στην Ρωσία τον έλεγχο σε δυνητικούς υποθαλάσσιους ενεργειακούς πόρους στην Μαύρη Θάλασσα αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων [1]. Επιπλέον προσαρτήσεις εδαφών στα δυτικά θα προσφέρουν στην Ρωσία αυξημένη πρόσβαση στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις και στους πόρους στην περιοχή Donbas στην ανατολική Ουκρανία και δυνητικά μεγαλύτερο έλεγχο επί των θαλάσσιων πόρων στην περιοχή τής Μαύρης Θάλασσας. Ομοίως, στην Κεντρική Ασία, χώρες όπως το Καζακστάν έχουν και σημαντικούς εθνοτικούς ρωσικούς πληθυσμούς και πολύ πετρέλαιο, κάτι που, λόγω της επιδείνωσης της κατάστασης της ρωσικής οικονομίας, μπορεί να αποδειχθεί δελεαστικό. Ειδικότερα, το πετρελαϊκό κοίτασμα Karachaganak - ένα από τα μεγαλύτερα του Καζακστάν - βρίσκεται σε μια περιοχή με σημαντικό ρωσικό εθνοτικό πληθυσμό.
Και παρ’ όλο που μια στρατιωτικά ισχυρή, αλλά οικονομικά αδύναμη περιφερειακή δύναμη η οποία εισβάλλει σε μια μικρότερη χώρα για τον πλούτο της μπορεί να φαίνεται σαν μια στρατηγική τού 19ου αιώνα, πρέπει κανείς να θυμάται την απόφαση του Ιράκ να εισβάλει στο Κουβέιτ το 1990. Η ιρακινή κατοχή στον γείτονά του, εν μέρει οφείλεται στο γεγονός ότι ήταν σε δεινή οικονομική κατάσταση μετά από τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ και η κατάκτηση του Κουβέιτ πρόσφερε την ευκαιρία ελέγχου σε σημαντικά αποθέματα πετρελαίου.

ΑΣΦΑΛΕΣΤΕΡΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ
Οι κυρώσεις που είχαν το νόημα να τιμωρήσουν την Ρωσία για τις δραστηριότητές της στην Ουκρανία και να την αποτρέψουν από περαιτέρω περιφερειακή επιθετικότητα, μπορεί να κάνουν την Ρωσία πιο έτοιμη για τέτοιο τυχοδιωκτισμό. Η υπεραποτελεσματικότητα είναι ένα πρόβλημα που σπάνια αντιμετωπίζουν οι Αμερικανοί πολιτικοί˙ Συνήθως οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να πείσουν τους συμμάχους τους στην Ευρώπη και την Ασία για συμπορευτούν με την στρατηγική τους ώστε να διασφαλίσουν ότι οι κυρώσεις θα δαγκώνουν έστω και ελάχιστα. Πράγματι, δαπανάται τόση πολιτική ενέργεια στην ραγδαία αύξηση της πίεσης που οι πολιτικοί συχνά αγνοούν τα θεμελιώδη ζητήματα σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των κυρώσεων αυτών [2].
Οι πολιτικοί θα πρέπει να υποβοηθούνται για να εξετάζουν πληρέστερα το πώς να κρατούν υπό πίεση την Ρωσία, αποφεύγοντας ταυτόχρονα την σημαντική αστάθεια στο εγγύς εξωτερικό τής Ρωσίας. Για να το κάνουν αυτό, αντί να βασίζονται σε κυρώσεις σε τομείς που έχουν στόχο την επιβράδυνση της μελλοντικής οικονομικής ανάπτυξης της Ρωσίας, οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα μπορούσαν να εντείνουν τις προσπάθειες για να στοχεύσουν μια ευρύτερη ζώνη της ρωσικής ελίτ που βρίσκεται κοντά στον Πούτιν. Μια τέτοια στρατηγική, αν και θα έχει πιο περιορισμένη επίδραση στην ρωσική οικονομία, θα μπορούσε να θέσει επιπλέον πίεση στον εσωτερικό κύκλο τού Πούτιν, αποφεύγοντας σοβαρές ζημιές στην ρωσική οικονομία.
Ομοίως, αν και οι οικονομικές κυρώσεις έχουν γίνει το βασικό εργαλείο τής καταναγκαστικής διπλωματίας τα τελευταία δέκα χρόνια, άλλα εργαλεία θα μπορούσαν ενδεχομένως να είναι πιο αποτελεσματικά. Ειδικότερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο παροχής πρόσθετης στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία - και άλλων απειλούμενων χωρών - έτσι ώστε να μπορούν να υπερασπιστούν καλύτερα τον εαυτό τους από την ρωσική επιθετικότητα. Παρά το γεγονός ότι αυτή η πολιτική έχει τους δικούς της κινδύνους, αυτό σίγουρα θα μειώσει τα κίνητρα της Ρωσίας να αρπάζει οικονομικούς πόρους και θα αυξήσει το κόστος μιας τέτοιας προσπάθειας.

Κατά τα τελευταία λίγα χρόνια, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν ακονίσει την ικανότητά τους να χρησιμοποιούν τις οικονομικές κυρώσεις για να εφαρμόσουν μεγάλη πίεση σε χώρες όπως το Ιράν, η Συρία και η Ρωσία. Αλλά αυτοί οι πολιτικοί θα πρέπει να κάνουν πιο μετριοπαθείς τις συζητήσεις περί ραγδαίας αύξησης της πίεσης εξετάζοντας τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες της εν λόγω πίεσης. Μόνο τότε θα είναι σε θέση να διασφαλίσουν ότι οι προσπάθειές τους για εξαναγκαστική διπλωματία δεν θα γυρίσουν πίσω σαν μπούμερανγκ.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/141965/eric-lorber/get-ready-for-...

Συνδέσεις:
[1] http://www.nytimes.com/2014/05/18/world/europe/in-taking-crimea-putin-ga...
[2] http://www.foreignaffairs.com/articles/141526/peter-d-feaver-and-eric-lo...

Μετρώντας την εθνική ισχύ – Ορατοί και μη ορατοί παράγοντες ισχύος (Ιωάν. Παρίσης)

Δρ Ιωάννης Παρίσης

Υποστράτηγος ε.α., Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης / Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Κρήτης

 (Άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΑΜΥΝΑ & ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ, τ. Σεπτεμβρίου 2014)

Η ισχύς αποτελεί σημαντικό στοιχείο της συμπεριφοράς των κρατών και καθορίζει, εν πολλοίς, τις διεθνείς σχέσεις. Τούτο διότι τα κράτη αποτελούν τους κύριους δρώντες στο διεθνές σύστημα, το οποίο είναι άναρχο, υπό την έννοια ότι δεν υπάρχει κάποια ανώτερη αρχή που να διασφαλίζει την τάξη.^[1] Έτσι, η μελέτη των διεθνών σχέσεων εμπεριέχει αναπόφευκτα τη μελέτη των σχέσεων ισχύος μεταξύ των κρατών.[2]

Η ισχύς προσδιορίζεται σε συγκεκριμένες καταστάσεις, ενώ κάποιες πλευρές της είναι περισσότερο σταθμητές από κάποιες άλλες και μπορούν να ταξινομηθούν με τον τρόπο αυτό.^[3] Η ισχύς, γράφει ο Zagorin, είναι μια ιδιότητα που μετριέται με βάση τον βαθμό που ένας δρών σε μια κατάσταση μπορεί να απαιτήσει από τους άλλους δρώντες να συμμορφωθούν προς τη θέλησή του ή να υποστούν ποινές για την άρνησή τους να το κάνουν^[4].

Η αξιολόγηση της εθνικής ισχύος δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το βασικό πρόβλημα συνίσταται στο ότι όλα τα στοιχεία της ισχύος είναι αλληλοεξαρτώμενα. Επίσης, συχνά δεν είναι δυνατόν να προκύψουν ασφαλή συμπεράσματα από την υποχωρητικότητα ή κάποια αποτυχία μιας χώρας, διότι, ενδεχομένως, αγνοούνται κάποια μη ορατά στοιχεία (π.χ. πολιτικής) ή κάποιες εσκεμμένες ή μη ενέργειες. Έτσι, η αποτυχία στο να αποκτήσει κάποιος αυτό που θέλει δεν είναι πάντοτε απόδειξη  έλλειψης ισχύος.

Για τους ίδιους λόγους δεν είναι πάντα εύκολη η ταξινόμηση των κρατών από πλευράς ισχύος. Η ισχύς και η αδυναμία είναι δύο καταστάσεις που συχνά μεταβάλλονται, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αξιολογούνται οι διαφορετικές μορφές ή εκφάνσεις της ισχύος (π.χ. οικονομική, τεχνολογική, στρατιωτική). Ένα κράτος μπορεί να είναι ισχυρότερο σε κάποιους τομείς απ’ ότι σε άλλους. Έτσι προκύπτει ανάγκη να υπάρχουν κάποια κριτήρια μέσω των οποίων θα διακρίνονται τα αδύναμα από τα ισχυρά κράτη, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη την σχετικότητα της ισχύος. Τα κράτη – είτε αδύναμα είτε ισχυρά – έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά και κοινά προβλήματα. Κανένα κράτος δεν είναι απολύτως ισχυρό ή απολύτως αδύναμο.^[5]

Στοιχεία υπολογισμού της ισχύος         
Πολλοί παράγοντες υπεισέρχονται στην απόκτηση ή τον υπολογισμό-μέτρηση της ισχύος των κρατών. Οι παράγοντες αυτοί είναι διαφορετικοί ή έχουν διαφορετική επίδραση για κάθε κράτος.^[6] Κύριες και καθοριστικές συνιστώσες -ή διαστάσεις- της ισχύος των κρατών αποτελούν, σύμφωνα με τους περισσότερους πολιτικούς αναλυτές, η οικονομία, δηλαδή ο πλούτος που διαθέτουν τα κράτη, ο πληθυσμός, με όλες του τις παραμέτρους, η τεχνολογία και η ένοπλη δύναμη. Σ’ αυτούς πρέπει να προστεθεί και το περιβάλλον (κυρίως υπό την έννοια της γεωγραφίας και του υπεδάφους), το οποίο σε πολλές περιπτώσεις αλληλοεπηρεάζεται με κάποιους από τους παραπάνω παράγοντες, ή δημιουργεί συνθήκες θετικές ή αρνητικές για την ανάπτυξή τους.

Οπωσδήποτε δεν είναι εύκολος ο υπολογισμός της ισχύος ενός κράτους με ακρίβεια, δεδομένου ότι, αφενός δεν μπορεί να γίνει σαφής και πλήρης εκτίμηση των δυνατοτήτων του σε κάθε τομέα, αφετέρου υπεισέρχεται πάντοτε αριθμός παραγόντων μη δυνάμενων να εκτιμηθούν. Ωστόσο, μπορεί να γίνει εκτίμηση, σε κάποιο βαθμό, κάποιων κύριων παραγόντων και συνιστωσών της ισχύος, με βάσει τις σχετικές ενδείξεις που υφίστανται.

Διακρίνουμε, καταρχήν, τρεις κύριες διαστάσεις, υπό την έννοια τριών διακριτών πεδίων εθνικής ισχύος:

1)   Εθνικοί πόροι: Το πεδίο αυτό αναφέρεται στους τομείς εκείνους που οικοδομούν τις βάσεις για την ικανοποίηση των αναγκών και την παραγωγή της χώρας και οδηγούν στην απόκτηση τεχνολογικών δυνατοτήτων και οικονομικής ευμάρειας. Τέτοιοι τομείς, οι οποίοι θα πρέπει να μετρηθούν για τον υπολογισμό της ισχύος είναι η τεχνολογία, η επιχειρηματικότητα, οι ανθρώπινοι πόροι, οι οικονομικοί πόροι και οι φυσικοί πόροι, στους οποίους περιλαμβάνονται τα τρόφιμα, η ενέργεια, τα κρίσιμα ορυκτά – που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή υψηλής τεχνολογίας αντικειμένων και συσκευών – καθώς και τα σπάνια μέταλλα.

2)   Εθνικές επιδόσεις: Το δεύτερο πεδίο περιλαμβάνει τρεις τομείς:

• Εξωτερικές δεσμεύσεις: Φύση εξωτερικών απειλών, φύση των συμφερόντων της χώρας.
• Πολιτικές υποδομές: Ικανότητα της χώρας να καθορίζει στόχους, και να τους εκφράζει και υποστηρίζει με συνοχή και σταθερότητα, και να τους μεταφράζει σε συγκεκριμένες δράσεις.
• Πνευματικούς και ιδεολογικούς πόρους: Σταθερότητα πνευματικών και ιδεολογικών δομών της χώρας, ιδεολογία του κράτους, οργανώσεις πολιτών, θρησκεία.

3) Στρατιωτική ικανότητα: Το τρίτο πεδίο αποτελεί ιδιαίτερα μετρήσιμο παράγοντα ισχύος, και λαμβάνει υπόψη τρεις τομείς:

• Τους στρατηγικούς πόρους, (αμυντικοί προϋπολογισμοί, ανθρώπινο δυναμικό, στρατιωτικές υποδομές, αμυντική βιομηχανική βάση, οπλικά συστήματα και ικανότητα υποστήριξής τους).
• Την αμυντική δομή, η οποία είναι απαραίτητη για την μετατροπή των στρατηγικών πόρων σε πραγματική στρατιωτική δυνατότητα. Η στρατιωτική στρατηγική, η δομή των πολιτικο-στρατιωτικών σχέσεων, οι εξωτερικές στρατιωτικές σχέσεις, το δόγμα, η εκπαίδευση, η οργάνωση και η ικανότητα καινοτομιών περιλαμβάνονται στον τομέα αυτό.
• Την μαχητική επάρκεια, η οποία εκτιμάται από την μαχητική ικανότητα των ενόπλων δυνάμεων, την εκπαίδευση, συντήρηση, οργάνωση και διάταξή τους.

Η μέτρηση της στρατιωτικής ισχύος

Το μέγεθος και η ποιότητα των ενόπλων δυνάμεων ενός κράτους ή ενός συνασπισμού κρατών αποτελούν τα συγκριτικά στοιχεία της μαχητικής τους αποτελεσματικότητας. Ωστόσο, συχνά τα δύο αυτά στοιχεία δεν συνυπάρχουν.

Το μέγεθος, το οποίο αναφέρεται στον αριθμό του προσωπικού αλλά και των οπλικών συστημάτων που υπάρχουν από τον καιρό της ειρήνης ή δύνανται να αναπτυχθούν σε συγκεκριμένο θέατρο επιχειρήσεων, δεν μπορεί να αποτελέσει απόλυτο στοιχείο ισχύος.

Η ποιότητα αναφέρεται στον εξοπλισμό και εκπαίδευση, την τακτική, την ευελιξία, το ηθικό και την ηγεσία. Στη διάρκεια της Ιστορίας είναι πάρα πολλές οι περιπτώσεις που μεγάλοι – σε κάποιες περιπτώσεις τεράστιοι – στρατοί, ηττήθηκαν από σημαντικά μικρότερους οι οποίοι όμως υπερτερούσαν σε ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Η εκτίμηση της στρατιωτικής ισχύος μπορεί να γίνει κάθε φορά σε σύγκριση με αντιπάλους στρατούς. Μιλάμε συνεπώς για σχετική ισχύ. Στην μέτρηση αυτή λαμβάνονται υπόψη κάποιοι παράγοντες που φυσικά διαφέρουν για κάθε ένοπλη δύναμη: ο αριθμός και η ποιότητα του προσωπικού, ο αριθμός και η ποιότητα των οπλικών συστημάτων, η οργάνωση και η ετοιμότητα των ενόπλων δυνάμεων, η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων.

 
Είναι ευνόητο ότι δεν είναι δυνατόν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για την μέτρηση της στρατιωτικής ισχύος. Κάθε εκτίμηση θα είναι σχετική, αφού εκτός από τους αριθμούς δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν αντικειμενικές και ασφαλείς εκτιμήσεις για την ποιότητα του υλικού και, κυρίως, του προσωπικού. Ακόμα και τα συμπεράσματα που εξάγονται από τους πίνακες δυνάμεων (προσωπικού και οπλικών συστημάτων) μπορεί να έχουν σχετική αξία διότι ένα μέρος από αυτές να μην είναι δυνατόν να διατεθούν στο υπό εξέταση θέατρο επιχειρήσεων εξαιτίας της διάθεσής τους για την κάλυψη άλλων απαιτήσεων του κράτους.^[7]

      Ο Mearsheimer σημειώνει, ότι για την εκτίμηση της ισχύος ενός στρατού θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το αν η επιθετική του ικανότητα περιορίζεται από μεγάλες υδάτινες εκτάσεις. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να εκτιμηθεί η ικανότητα του ναυτικού να προστατεύσει την μετακίνηση στρατευμάτων και εφοδίων, καθώς και η δυνατότητα υποστήριξης τόσο των μεταφορών όσο και των επιχειρήσεων από θαλάσσης και αέρος, που σημαίνει την ανάγκη ύπαρξης ισχυρής αεροναυτικής ισχύος.

Πάντως, ακόμη και αν μπορούσε να εκτιμήσει κανείς το μέγεθος και τις δυνατότητες των στρατιωτικών δυνάμεων που μια χώρα έχει στη διάθεσή της, υπάρχουν, όπως υποστηρίζει και ο Hawtrey, «αστάθμητοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη, όπως οι στρατιωτικές αρετές του προσωπικού που τις συγκροτεί, η ικανότητα των ηγετών, η αποτελεσματικότητα της διοίκησης και τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, η τύχη».^[8] Η γενναιότητα και το πνεύμα ενός στρατεύματος πολλαπλασιάζει την φυσική μαχητική ισχύ του. Ωστόσο, στην ανάπτυξη αυτών των χαρακτηριστικών συμβάλλει ουσιωδώς η υπεροχή στην οργάνωση και τον εξοπλισμό.

Το φρόνημα αποτελεί σοβαρότατο παράγοντα μαχητικής ισχύος για κάθε στρατό. Για το λόγο αυτό όλοι οι στρατιωτικοί ηγέτες στην ιστορία επεδίωκαν την ανύψωσή του και τη διατήρησή του σε υψηλό επίπεδο. Ποιο απλά, μπορούμε να θεωρήσουμε ως φρόνημα τον ενθουσιασμό και την αισιόδοξη διάθεση ενός στρατεύματος προ του ενδεχομένου εχθρικής απειλής κατά της χώρας. Θα μπορούσαμε να διατυπώσουμε την έννοια του φρονήματος ως «θέληση προς αντίσταση».^[9]

Δύο χαρακτηριστικά ιστορικά παραδείγματα αποτελούν η ήττα της Ελλάδας στη Μ. Ασία το 1922 και η ήττα της Γαλλίας το 1940: Στην πρώτη περίπτωση, ένας στρατός που με ενθουσιασμό και υψηλό φρόνημα είχε αποβιβασθεί στη Σμύρνη και έφθασε έξω από την Άγκυρα, αντιμετωπίζοντας με καρτερία τεράστιες δυσκολίες, κατέληξε μετά μία τριετία, να καταρρεύσει και να οδηγηθεί στην πλήρη διάλυση και καταστροφή, όταν το φρόνημά του έπεσε στο μηδέν και οδήγησε σε μείωση του ηθικού και της μαχητικής του ικανότητας. Στη δεύτερη περίπτωση, όπως αναφέρει ο Morgenthau, ο Γαλλικός στρατός που θεωρείτο ο ισχυρότερος στην Ευρώπη, και το 1937, κατά τον Ουίλσον Τσόρτσιλ, ήταν «η μόνη εγγύηση για τη διεθνή ειρήνη», υπέκυψε εντός ολίγων ημερών προ της γερμανικής στρατιωτικής ισχύος.^[10] Είναι γνωστά τα περί του επιπέδου του φρονήματος του Γαλλικού στρατού που εκφράσθηκε χαρακτηριστικά με τη λέξη “pourquoi”.

Η ποιότητα του προσωπικού που χρησιμοποιεί μια ένοπλη δύναμη εξαρτάται και από το σφρίγος και τη σύνθεση του πληθυσμού από τον οποίο προέρχεται. Η Ιστορία μας διδάσκει ότι μάζες «νεοφώτιστων» και φανατισμένων πάντοτε επεκράτησαν επί λαών γηρασμένων ή παραδομένων στην ευζωία και την ευμάρεια. Οι πτώσεις των μεγάλων αυτοκρατοριών (Ρωμαϊκής και Βυζαντινής) αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Στη διάρκεια των ετών, διάφοροι αναλυτές προσπάθησαν να παρουσιάσουν μαθηματικούς τύπους προσδιορισμού της ισχύος στις διεθνείς σχέσεις. Ένα παράδειγμα τέτοιου τύπου που παρουσιάσθηκε το 1977, από τον Ray Cline, υψηλόβαθμο στέλεχος της CIA, αναφέρει ο  Nye.  Ο τύπος αυτός διατυπώθηκε ως εξής:

 ΙΣΧΥΣ = (ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ + ΕΔΑΦΟΣ + ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ + ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ) X (ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ + ΒΟΥΛΗΣΗ)

Θέτοντας αριθμούς στον τύπο αυτό, ο Cline έφτασε στο συμπέρασμα ότι η Σοβιετική Ένωση είχε διπλάσια ισχύ από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Φυσικά, σημειώνει ο Nye, ήδη γνωρίζουμε, ότι ο τύπος αυτός δεν έδινε πολύ καλές προβλέψεις. Σε λίγο περισσότερο από μία δεκαετία, η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε και οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν η μόνη υπερδύναμη σε ένα μονοπολικό κόσμο.

Μια πιο πρόσφατη προσπάθεια δημιουργίας ενός «ενδείκτη» ισχύος περιέλαβε πόρους του κράτους (τεχνολογία, επιχειρήσεις, ανθρώπινο δυναμικό, κεφάλαιο, φυσικό περιβάλλον) και εθνικές επιδόσεις (εξωτερικούς περιορισμούς, υποδομές, ιδέες) και το πώς αυτά προσδιορίζουν τις στρατιωτικές δυνατότητες και την μαχητική ικανότητα. Από τις ενδείξεις αυτές μπορούμε να διαπιστώσουμε την σχετική στρατιωτική ισχύ, αλλά όχι όλες τις συναφείς μορφές ισχύος.

Παρόλο που η αποτελεσματική στρατιωτική δύναμη παραμένει ένας από τους κύριους παράγοντες ισχύος στις διεθνείς σχέσεις, ο κόσμος δεν είναι πλέον στην εποχή του 18ου αιώνα, οπότε ήταν δυνατόν να ορισθεί ως «μεγάλη δύναμη» εκείνη που επικρατούσε στον πόλεμο. Η στρατιωτική ισχύς και η μαχητική ικανότητα δεν δίνουν απόλυτα συμπεράσματα σε ένα κόσμο οικονομικών και κλιματικών αλλαγών. Επιπλέον δεν μπορούν να μας πούνε πολλά για την ισχύ των μη κρατικών δρώντων. Από στρατιωτικής πλευράς, για παράδειγμα, η Αλ-Κάιντα είναι ένας νάνος συγκρινόμενη με τον αμερικανικό γίγαντα, όμως η επίδραση των τρομοκρατών βασίζεται περισσότερο στις εντυπώσεις που δημιουργούν οι δράσεις τους παρά στο μέγεθος των δυνάμεών τους. Η δυναμική αυτή δεν γίνεται αντιληπτή από τυπικούς ενδείκτες εκτίμησης στρατιωτικής ισχύος.

Μη ορατά συστατικά της ισχύος

Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι δεν είναι δυνατό να μετρηθούν πάντοτε επακριβώς οι συνιστώσες της ισχύος. Δεν είναι δυνατόν να μετρηθούν με ακρίβεια η οικονομική δύναμη και ο βαθμός κινητοποίησης των διαθεσίμων πόρων. Υπάρχουν, επίσης, κάποια συστατικά της ισχύος που δεν είναι εύκολα ορατά και άρα είναι δύσκολα μετρήσιμα, η συμβολή τους όμως στη συνολική ισχύ είναι σημαντική.

Στα μη ορατά, ή δύσκολα προσδιοριζόμενα στοιχεία της ισχύος μπορούν να ενταχθούν^[11]:

• Η ποιότητα της κυβέρνησης, υπό την έννοια της ικανότητας και αποτελεσματικότητας της ηγεσίας της χώρας, ως συνόλου αλλά και ειδικώς όσον αφορά την προσωπικότητα που ασκεί την ανωτάτη εξουσία. Ο ρόλος των ηγετών είναι σημαντικός διότι αυτοί είναι τα φυσικά πρόσωπα που μετουσιώνουν τα αίτια σε πολιτικές και στρατιωτικές δράσεις και πρακτικές. Τα πρόσωπα αυτά λαμβάνουν τις αποφάσεις στο επίπεδο της υψηλής στρατηγικής και κατά συνέπεια συνδέονται άμεσα με την εθνική ισχύ και την εθνική στρατηγική.
• Η ποιότητα και αποτελεσματικότητα της διπλωματίας, δεδομένου ότι η τελευταία αποτελεί μέσο υψηλής στρατηγικής, που μπορεί να συνεισφέρει στην εθνική ισχύ με την εξασφάλιση συμμάχων ή με την εκμετάλλευση της ισορροπίας δυνάμεων για τη δημιουργία «αξόνων», όταν το επιτρέπει η διεθνής συγκυρία. Υπάρχουν, βέβαια, ορισμένοι αναλυτές οι οποίοι ισχυρίζονται ότι ο ρόλος της διπλωματίας είναι συντονιστικός και κατά συνέπεια δεν αποτελεί συντελεστή ισχύος.
• Η αποδοτικότητα του κράτους και των οργανισμών του, που αναφέρεται κυρίως στην ισορροπία μεταξύ πόρων και πολιτικής, παίζει σημαντικό ρόλο στη δυνατότητα του κράτους να εξασφαλίσει, διαθέσει και κινητοποιήσει, τη στιγμή που θα απαιτηθεί, τους διαθέσιμους πόρους. Σημαντική θεωρείται επίσης, η ικανότητα του κράτους να προστατεύει τις κρίσιμες υποδομές του και να οργανώνει το σύστημα υποστήριξης της πολεμικής προσπάθειας μέσα από τη συγκρότηση των κατάλληλων μηχανισμών, την άντληση πόρων για τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων, την ενημέρωση του πληθυσμού για τους σκοπούς του πολέμου και την αντιμετώπιση της εχθρικής προπαγάνδας.
• Το είδος της διακυβέρνησης, δηλαδή η μορφή του καθεστώτος μιας χώρας, μπορεί να έχει ως συνέπεια την διαφορετική προσέγγιση των εθνικών συμφερόντων. Το τι συνιστά εθνικό-κρατικό συμφέρον «φιλτράρεται» από τη μορφή του καθεστώτος μιας χώρας. Άρα η ισχύς της εξαρτάται και επηρεάζεται από τη μορφή του καθεστώτος της. Γενικά, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι, παρά το γεγονός ότι τα αυταρχικά καθεστώτα μπορεί να εμφανίζουν κάποια πλεονεκτήματα – όπως, για παράδειγμα, ταχύτερη λήψη αποφάσεων – εμφανίζουν όμως χαμηλό βαθμό εσωτερικής νομιμοποίησης και άρα μικρότερο «απόθεμα ισχύος» από τα δημοκρατικά καθεστώτα, με υψηλό βαθμό εσωτερικής νομιμοποίησης.^[12]
• Η εσωτερική συνοχή ενός κράτους αναφέρεται κατά βάση στη συνοχή του πληθυσμού και αποτελεί στοιχείο που μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει την εθνική ισχύ, παρόλο που εμφανίζεται ως στοιχείο πολύ απροσδιόριστο και άρα υπάρχει δυσκολία στην εκτίμησή του. Η συνοχή αναφέρεται στη ικανότητα του λαού να εργάζεται από κοινού στην επιδίωξη των εθνικών συμφερόντων, παρά τις προσωπικές διαφορές ή διαφορές μεταξύ ομάδων. Εδώ περιλαμβάνονται και θέματα όπως η κοινότητα της γλώσσας, της θρησκείας, της νομοθεσίας, ταξικά προβλήματα, μειονότητες, φυλετικές διαφορές και, φυσικά, το ηθικό του έθνους, υπό την έννοια του εθνικού φρονήματος.^[13] Γίνεται κατανοητό ότι όσο μεγαλύτερη είναι η ομοιογένεια του πληθυσμού τόσο ισχυρότερη είναι η συνοχή η οποία συμβάλλει θετικά στην αύξηση της εθνικής ισχύος. Ο Liddell Hart επισημαίνει ότι η υψηλή στρατηγική πρέπει να υπολογίζει και να αναπτύσσει και τις ηθικές δυνάμεις, διότι για να αναπτυχθεί το πνεύμα και η θέληση του λαού, συχνά οι ηθικές δυνάμεις είναι το ίδιο σπουδαίος παράγοντας, όσο και η κατοχή πιο σπουδαίων μορφών ισχύος.^[14]
• Το γόητρο του κράτους, αναφέρεται κυρίως στην αντίληψη που έχουν διαμορφώσει οι υπόλοιποι δρώντες σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο, σε ότι αφορά στις ικανότητες του συγκεκριμένου κράτους, αλλά και την ετοιμότητα και προθυμία του να χρησιμοποιήσει την ισχύ του. Tο στοιχείο του γοήτρου έχει ιδιαίτερη σημασία διότι συναρτάται με την αποφασιστικότητα του κράτους να κάνει χρήση της ισχύος που κατέχει και αυτό γίνεται αντιληπτό από τα κράτη του περιβάλλοντός του, ή του διεθνούς συστήματος όταν πρόκειται για μεγάλες δυνάμεις.
• Η εξωτερική πολιτική υποστήριξη, η οποία συχνά αποτελεί πολλαπλασιαστικό παράγοντα ισχύος, αφού προσθέτει – δυνητικά τουλάχιστον – την ισχύ άλλων κρατών τα οποία έχουν ίδια ή παράλληλα συμφέροντα και συγκλίνουσες επιδιώξεις.^[15] Η εξωτερική υποστήριξη μπορεί να έχει διάρκεια, όπως στην περίπτωση των συμμαχιών ή των ενώσεων κρατών, ή να εκφράζεται κατά περίπτωση από άλλα κράτη ή διεθνείς δρώντες. Ομοίως, οι συμμαχίες, μπορεί να είναι μόνιμες ή ευκαιριακές ή, σε κάποιες περιπτώσεις, άτυπες.

Η ισχύς των ιδεολογιών

Οι ιδεολογίες έχουν χρησιμοποιηθεί στη διάρκεια της ιστορίας από διάφορες ηγεσίες προκειμένου να οργανώσουν, να φανατίσουν και να κινητοποιήσουν τις μάζες, να εμπνεύσουν κοινή συνείδηση μεταξύ των μελών τους, και επίσης να κατακτήσουν, να αφομοιώσουν, να απορρίψουν ή να καταπολεμήσουν άλλες ιδεολογίες. Από την άποψη αυτή οι ιδεολογίες συμβάλλουν στην αύξηση της ισχύος. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για «ιδεολογική ισχύ» της οποίας η αποτελεσματικότητα, όπως ιστορικά αποδεικνύεται, είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Στις ιδεολογίες εντάσσουμε, υπό ευρεία έννοια, τις θρησκείες, και διάφορες κοσμοθεωρίες που έχουν μεγάλη διάδοση και επηρεάζουν μεγάλες μάζες λαού. Ειδικότερα, μπορούμε ενδεικτικά να αναφέρουμε τον Χριστιανισμό, το Ισλάμ, τον Κομφουκιανισμό, τον Προτεσταντισμό, τον εθνικισμό, τον ιμπεριαλισμό, τον κομμουνισμό, το φασισμό, το ναζισμό, το ριζοσπαστικό ισλαμισμό, κ.ά. Σε πολλές περιπτώσεις οι ιδεολογίες αυτές συνέβαλαν στην κινητοποίηση των μαζών ή χρησιμοποιήθηκαν ως μέσο εξωτερικής πολιτικής, κατευνασμού, ειρήνευσης ή εξισορρόπησης.

Η εμφάνιση και εξάπλωση του Ισλάμ υπήρξε σημαντικότατο γεγονός στην ιστορία, με συνέπειες που είναι εμφανείς και σήμερα. Η έκρηξη των νεοφώτιστων στο Ισλάμ Αράβων και η θυελλώδης προέλασή τους μέσα σε χώρους όπου ζούσαν άλλοι Άραβες, αλλά και πέρα απ’ αυτούς, δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνο σαν μια αιφνίδια ανάγκη κατάληψης νέων εδαφών. Η κινητήρια δύναμη της αραβικής εξάπλωσης, ήταν η νέα πίστη του Μωάμεθ.

Οι Σταυροφορίες, αποτέλεσαν ένα κίνημα, το ψυχολογικό στοιχείο του οποίου εξακολουθεί να επηρεάζει αρνητικά τις διαθέσεις κυρίως του αραβικού κόσμου έναντι των κρατών της Δυτικής Ευρώπης και της Δύσης γενικότερα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το σταυροφορικό κίνημα υπήρξε ένα ανάλογο προς το Ισλάμ ξέσπασμα θρησκευτικής πίστης και έκστασης. Βεβαίως στην περίπτωση αυτή έπαιξαν επίσης ρόλο συμφέροντα, υστεροβουλίες και τυχοδιωκτισμοί κάποιων ηγετών της Ευρώπης αλλά και της Παπικής Εκκλησίας. Είναι όμως αναμφισβήτητο ότι η μεγάλη μάζα των Σταυροφόρων κινήθηκε από πεποίθηση θρησκευτική, και ενθουσιασμό ή φανατισμό μέχρι αυταπάρνησης, με στόχο τους Αγίους Τόπους, μεθυσμένοι από την ελπίδα της σωτηρίας της ψυχής τους, χωρίς να ξέρουν τι τους περίμενε εκεί.

Ο εκχριστιανισμός των Σλάβων, τον 9ο μΧ. αιώνα, υπήρξε μια σημαντική πολιτική πρωτοβουλία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Πρόκειται για επιτυχία της βυζαντινής υψηλής στρατηγικής που εξασφάλιζε, μέσω του εκκλησιαστικής υπαγωγής, τον πολιτικό έλεγχο των λαών που κατοικούσαν στα βόρεια της αυτοκρατορίας. Εκείνο που κυρίως πέτυχε το Βυζάντιο, ήταν να τους έχει συμμάχους, αν και όχι πάντα, καθόσον παρέμεναν ανεξάρτητες δυνάμεις, που φρόντιζαν να εξασφαλίσουν πρωτίστως τα δικά τους συμφέροντα. Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική αυτή πρωτοβουλία της υψηλής στρατηγικής του Βυζαντίου, αποτέλεσε σημαντικό συντελεστή ισχύος, μειώνοντας τις μάχες που ήταν αναγκασμένο να δώσει, ή εξασφαλίζοντας τη δυνατότητα να συγκεντρώσει την στρατιωτική του ισχύ σε άλλα μέτωπα, ιδίως εκείνο των νοτιοανατολικών επαρχιών.

Σημαντική, από πλευράς ιδεολογικής ισχύος, ήταν η επίδραση, του κομμουνισμού. Από την άποψη που εξετάζεται εδώ, η διαφορά σε σχέση με τον ναζισμό και τον φασισμό ήταν ότι οι τελευταίες ιδεολογίες, πέτυχαν μεν να φανατίσουν και να κινητοποιήσουν τις μάζες, αλλά σε συγκεκριμένες χώρες (κατά βάση Γερμανία και Ιταλία) και για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Αντίθετα, η ιδεολογική και πολιτική επιρροή του κομμουνισμού, όχι μόνο διήρκεσε αρκετές δεκαετίες, αλλά είχε επεκταθεί σε μεγάλο αριθμό χωρών, οι ηγεσίες των οποίων υπάκουαν σε βαθμό υποταγής, στις αποφάσεις της Μόσχας. Η τελευταία είχε τη δυνατότητα να καθορίζει αφενός τη στάση των κυβερνήσεων των χωρών όπου είχε επιβληθεί κομμουνιστικό καθεστώς, αφετέρου εκείνη των κομμουνιστικών κομμάτων όλων των χωρών, έχοντας έτσι τη δυνατότητα να κινητοποιεί φανατισμένες μάζες στο εσωτερικό των χωρών της Δύσης. Υπό την έννοια αυτή, η κομμουνιστική ιδεολογία αποτέλεσε σημαντικότατο συντελεστή ισχύος για την Σοβιετική Ένωση σε όλη την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου.

Στη σημερινή εποχή ο επηρεασμός των μαζών επιτυγχάνεται με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας τα οποία διακινούν, κατά περίπτωση, την πληροφόρηση, την ενημέρωση ή την προπαγάνδα, σε πλανητικό επίπεδο. Η ανάπτυξη και η εξάπλωση των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και της δορυφορικής τεχνολογίας έδωσαν δυνατότητες που δεν υπήρχαν στο παρελθόν. Με τα μέσα αυτά είναι δυνατόν να κατευθύνεται η πληροφόρηση αλλά και να καθοδηγείται το συναίσθημα και ο τρόπος σκέψης εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Μπορούμε έτσι να μιλάμε για την ισχύ της επικοινωνίας, με κύρια μέσα την τηλεόραση, το διαδίκτυο και την κινητή τηλεφωνία, σε σημείο που να απειλείται το δικαίωμα και η δυνατότητα των κρατών στο να εξασφαλίσουν συνθήκες αυτόνομης και ελεύθερης δράσης.

Συναφής προς τα ανωτέρω είναι η πολιτισμική ισχύς, η οποία αναφέρεται στην προβολή, τη διάδοση, και συχνά την επιβολή πολιτισμικών στοιχείων, μέσω των οποίων επιδιώκεται η απόκτηση επιρροής ή γοήτρου, άρα και ισχύος.  Ουσιαστικά, μέσω του επηρεασμού της πολιτιστικής συνείδησης και των πολιτισμικών στοιχείων μιας κοινωνίας ή ενός λαού, επιδιώκεται η διάβρωση των κεντρικών πυλώνων ενός κράτους. Τέτοια στοιχεία είναι καταρχήν τα εθνικά χαρακτηριστικά, η ιστορία, η γλώσσα και η θρησκεία, τα οποία προσδιορίζουν και χαρακτηρίζουν την ιδιαιτερότητα ενός έθνους μέσα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, αποτελώντας κύρια στοιχεία εθνικής συνοχής και άρα ισχύος. Πρόκειται, κατά βάση για παράγοντες ήπιας ισχύος, που έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικοί, τόσο στη διάρκεια της ιστορίας όσο και στη σύγχρονη εποχή.[16]

[1]  J. Mearsheimer, Ομιλία στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, 28/6/2011.

[2]   Για ευρεία ανάλυση των παραγόντων ισχύος βλέπε: Ιωάν. Παρίσης, Παράγοντες Ισχύος στο Διεθνές Σύστημα, ΙΝΓΟΓΝΩΜΩΝ, Αθήνα 2012.

[3]  David A. Baldwin, “Power Analysis and World Politics: New Trends versus Old Tendencies”, World Politics, XXXI, τεύχος 2 (Ιαν. 1979), σ. 161-194.

[4]   Zagorin Perez, Θουκυδίδης, Ποιότητα-Princeton University Press, 2006, σ. 94.

[5]   Michael I. Handel, Weak States in the International System, Frank Cass 1990, σ. 259-260.

[6]   Robert Gilpin, War and Change in World Politics, Princeton University Press, 2001.

[7]  J. Mearsheimer, Η Τραγωδία της Πολιτικής των Μεγάλων Δυνάμεων, Ποιότητα, 2009, σ. 285-286. Εδώ θα μπορούσε να αναφερθεί επίσης, ως παράδειγμα, οι συχνές –κατά βάση δημοσιογραφικής προέλευσης- συγκρίσεις των οπλικών συστημάτων Ελλάδος και Τουρκίας, και η διατύπωση συμπερασμάτων, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι τεράστιες και ποικίλες απειλές που αντιμετωπίζει η δεύτερη στον περίγυρό της.

[8]  Ralph G. Hawtrey, Economic Aspects of Sovereignty, Longmans, Green and Co., 2^nd ed. 1952, σελ. 64.

[9]  Βλ. Ι. Παρίσης, «Φρόνημα και μαχητική ισχύς», περιοδικό ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ, Φεβρουάριος 2007.

[10]  Hans Morgenthau, Politics among Nations – The struggle for Power and Peace.

[11]  Βλ. επίσης, ευρεία ανάλυση στο Θ. Κουλουμπής – Δ. Κώνστας, Διεθνείς Σχέσεις – Μια συνολική προσέγγιση, τ. Α’, σ.172.

[12]  Λαζαρίδης Χρ. Αναζητώντας Στρατηγική στην Εξωτερική μας Πολιτική, Ποιότητα, Αθήνα, 1998, σ. 45.

[13] Ο Hans Morgenthau θεωρεί ότι ο εθνικός χαρακτήρας και το ηθικό του έθνους, ως παράγοντες ισχύος, ξεχωρίζουν και έχουν μόνιμη και συχνά αποφασιστική επίδραση στην προβολή του κράτους στη διεθνή πολιτική, στο Politics among Nations – The struggle for Power and Peace, σ. 134.  

[14]  Liddell Hart, Στρατηγική της Έμμεσης Προσέγγισης, σ. 501-502.

[15]  Λαζαρίδης Χρ. Αναζητώντας Στρατηγική στην Εξωτερική μας Πολιτική, Ποιότητα, Αθήνα, 1998, σ. 45.

[16]  Αναλυτικά περί ήπιας και σκληρής ισχύος στο Ιωάν. Παρίσης, Παράγοντες Ισχύος στο Διεθνές Σύστημα, ΙΝΓΟΓΝΩΜΩΝ, Αθήνα 2012.