07 Σεπτεμβρίου 2017

Η Μέση Ανατολή οδηγός για μια νέα «Μεγάλη Ιδέα» του Ελληνισμού

Η Μέση Ανατολή οδηγός για μια νέα «Μεγάλη Ιδέα» του Ελληνισμού

Του Δημήτρη Τσαϊλά*

Η περιφέρεια της Μέσης Ανατολής, απειλείται από την αναταραχή της διάλυσης. Το δε σύστημα της Βεστφαλίας που έθεσε τη βάση της τάξης που προέκυψε στη Μέση Ανατολή, στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκεται τώρα σε αμφισβήτηση και μάλιστα θα λέγαμε ότι έχει βρεθεί μέσα στο χάος.
Όλα ξεκίνησαν όταν σε μεγάλες περιοχές του Ιράκ και της Συρίας, ο ιδεολογικός ριζοσπαστικός θρησκευτικός στρατός, ISIS, δήλωσε ότι είναι ένας αμείλικτος εχθρός του σύγχρονου πολιτισμού, επιδιώκοντας βίαια να αντικαταστήσει την πολλαπλότητα του διεθνούς συστήματος των κρατών με ένα μόνο ισλαμικό χαλιφάτο που θα διέπεται από το θρησκευτικό νόμο της Σαρία. Υπό αυτές τις συνθήκες, η παραδοσιακή αντίληψη όπου ο εχθρός του εχθρού μας μπορεί να θεωρηθεί  φίλος μας δεν ισχύει πλέον. Στη σύγχρονη Μέση Ανατολή, ο εχθρός του εχθρού μας μπορεί επίσης να είναι εχθρός μας. Αυτό το αναφέρουμε καθώς η Μέση Ανατολή επηρεάζει τον κόσμο από τη μεταβλητότητα των ιδεολογιών της όσο και από συγκεκριμένες δράσεις της. Μέσα σε αυτή την αντάρα, η απειλή μας που είναι η Τουρκία επηρεάζεται πολύ περισσότερο απ’ όσο αναμέναμε λόγω κυρίως δικών της λαθών.
Οι τέσσερις Τουρκικοί βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά το Δυτικό κόσμο:
  1. Η αναδυόμενη μετατροπή της Τουρκίας, η οποία εθεωρείτο το κλειδί της επιρροής των υπολοίπων μουσουλμάνων, από ένα κοσμικό κράτος σε ιδεολογικά ισλαμική εκδοχή.
  2. Είτε αρέσει είτε όχι, άμεσα επηρεάζουν την Ευρώπη και κατά κύριο λόγο την Ελλάδα που είναι χώρα εισόδου, από τον έλεγχό της ροής των μεταναστών από τη Μέση Ανατολή.
  3. Επίσης απογοητευτικά μηνύματα στέλνονται στην Ουάσιγκτον από τη μεταφορά πετρελαίου και άλλων εμπορευμάτων σε όλα τα νότια σύνορα της.
  4. Η υποστήριξη της Τουρκίας στους σουνίτες και οι προσπάθειές της να αποδυναμώσει την αυτονομία των Κούρδων.
Ας δούμε με σκεπτικισμό για μια στιγμή το χάρτη της περιοχής για να αντιληφθούμε πως διαμορφώνεται η κατάσταση από την πλευρά της Άγκυρας.
Προς τα νότια, το Ισλαμικό Κράτος (ISSIS) σιγά-σιγά συνθλίβεται. Στο Ιράκ, μόλις και μετά βίας διατηρεί η Τουρκία τα προγεφυρώματα στις θέσεις τους, στη Συρία αντιμετωπίζει την επίθεση των ΗΠΑ που υποστηρίζουν τις Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας αλλά και των Ρώσων που υποστηρίζουν το καθεστώς του Assad. Οι Κούρδοι της Συρίας, για την Τουρκία, θεωρούνται ως μια τρομοκρατική ομάδα όπως θεωρούν και το PKK. Σε αυτή τη γεωστρατηγική εξίσωση να θέσουμε και τη σταθερά, ότι η Τουρκία ήταν ορκισμένος εχθρός του καθεστώτος Assad πολύ πριν ξεσπάσει ο συριακός εμφύλιος πόλεμος. Στα νοτιοανατολικά, η περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν, μια αυτόνομη κουρδική περιοχή στο βόρειο Ιράκ, εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει σε δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της στις 25 Σεπτέμβρη, ενώ η Τουρκία έχει ζητήσει να ακυρώσουν το δημοψήφισμα, επειδή φοβάται ότι η ψηφοφορία για την ανεξαρτησία θα σημάνει την "εθνική έγερση" για τα εκατομμύρια των Κούρδων που ζουν στο εσωτερικό της ή κοντά στα σύνορα με την Τουρκία.
Πιο νότια, το Ιράν και η Σαουδική Αραβία, παρουσιάζουν σχέσεις ρευστότητας και έλλειψης εμπιστοσύνης, αφού τη μια τα βρίσκουν και την επομένη διαφωνούν. Η Τουρκία έχει πάρει μέρος και σε αυτή τη σχέση με το άνοιγμα περιορισμένης συνεργασίας με το Ιράν σε ορισμένες περιοχές αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Εν τω μεταξύ, στα βόρεια, οι Τουρκικές σχέσεις με τη Ρωσία παραμένουν περίπλοκες και άρρηκτα συνδεδεμένες με τη σχέση ΗΠΑ-Ρωσίας. Η Ρωσία και οι ΗΠΑ ενώ συνεργάζονται στη Συρία για την καταπολέμηση του ISIS, βρίσκονται  στα μαχαίρια για οποιοδήποτε άλλο θέμα. Σε όλη τη Μαύρη Θάλασσα από την Τουρκία έως την Ουκρανία, οι ΗΠΑ φαίνεται να υποστηρίζουν τη Ρωσία, ενώ πολλοί αναλυτές περιμένουν τη Ρωσία να βάζει σύντομα, χέρι στα Βαλκάνια και τον Καύκασο. Η Τουρκία ελπίζει να επεκτείνει την επιρροή της στις περιοχές αυτές και είναι ήδη ένας σημαντικός παίκτης στον Καύκασο. Οπότε η Ρωσική δραστηριότητα σε οποιαδήποτε από αυτές τις περιοχές θα επηρεάσει την Τουρκία, και οι Τούρκοι θα πρέπει να είναι έτοιμοι γι’ αυτό.
Συμπεράσματα
Η αντίδραση της Τουρκίας σε όλες αυτές τις προκλήσεις διέπεται από το χαρακτηριστικό γνώρισμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής: Προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ όλων των μερών, χωρίς σταθερές δεσμεύσεις "επιτήδειος ουδέτερος". Έτσι εκτιμάται ότι η Τουρκία θα παραμείνει σε κατάσταση αναμονής όσο μπορεί απευθύνοντας απειλές μόνο προς τον Ελληνισμό (Ελλάδα-Κύπρο) που θεωρεί αδύναμο δρώντα, αλλά σε τελική ανάλυση, δεν μπορεί να ελέγξει όλα όσα συμβαίνουν γύρω της.
Το μόνο που μπορούνε να κάνουνε είναι προσπάθεια εσωτερικής πολιτικής ισχυροποίησης και να διαμορφώσουν περιφερειακό περιβάλλον ευνοϊκό που θα μπορεί να προστατεύσει τα συμφέροντά της.
Επειδή στη διαμόρφωση του περιφερειακού περιβάλλοντος ο Ελληνισμός έχει συμφέροντα ζωτικής σημασίας στη θαλάσσια περιοχή που καλύπτει όλη τη Δυτική (Αιγαίο) και Νότια (Μεσόγειος)  πλευρά της Τουρκίας, απαιτείται να συμμετάσχουμε σε μια μόνιμη επανεξέταση των στόχων και των δυνατοτήτων μας, αυξάνοντας την αποτρεπτική μας ισχύ, απαντώντας στα ερωτήματα: Τι αλλάζει, εκτός από τον έλεγχο της επικράτειας και των θαλασσών; τι θα επιδιώξουμε να αποτρέψουμε, και με ποια μέσα; Ποίοι είναι οι πολιτικοί στόχοι για τον Ελληνισμό;
Επίλογος
Επιτρέψτε μου λοιπόν να κλείσω επαναλαμβάνοντας αυτά που πολλάκις τον τελευταίο καιρό μέσα από τις αναλύσεις αναφέρω: Τι πρέπει να γίνει; Εκτιμάται, ότι αυτό που απαιτείται τώρα είναι μια νέα και ευφάνταστη πρωτοβουλία του Ελληνισμού. Σκοπός μας πρέπει να είναι ο επαναπροσδιορισμός του Ελληνισμού υπό το πρίσμα των προκλήσεων που αναφέρθηκαν. Υπάρχουν σπάνιες στιγμές που η ιστορία δίδει την ευκαιρία ώστε να επιτευχθεί αλλαγή πορείας. Πιστεύω ότι είναι ακριβώς η κατάλληλη στιγμή τώρα.

*O κ. Δημήτρης Τσαϊλάς είναι Υπονάυαρχος ε.α. ΠΝ.


 

Η ΕΥΡΩΠΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΡΕΑΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ;

του Βασίλη Κοψαχείλη*

Φαίνεται πως οι διεθνείς σχέσεις επιστρέφουν στις ρίζες τους! Πιθανότατα, δηλαδή, φαίνεται να επιστρέφουν στην εποχή των σφαιρών επιρροής και στη συνεννόηση των «Μεγάλων» μεταξύ τους, υπαγορεύοντας, στη συνέχεια, τις αποφάσεις τους, στους «Μικρότερους» της γειτονιάς που ελέγχει ο καθένας ξεχωριστά. Και φαίνεται επίσης, πως η νέα αυτή αρχιτεκτονική απολαμβάνει της δέουσας νομιμοποίησης, αφού συμφωνούν, πρωτίστως, Ουάσιγκτον και Μόσχα με αυτή την εξέλιξη. Η ειδησεογραφία δείχνει πως μάλλον τον ίδιο δρόμο επιλέγουν και οι μεγάλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις.
Το ζήτημα είναι το πως θα κινηθούν τόσο οι μεγάλες όσο και οι μικρές χώρες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε στο νέο αρχιτεκτόνημα να εξασφαλιστεί εκ νέου η ισορροπία και η σταθερότητα. Οι ισορροπίες είναι λεπτές, και οποιαδήποτε κακοφωνία είναι αρκετή να οδηγήσει στον ιστορικό του θάνατο το μεγαλύτερο πείραμα των διεθνών σχέσεων – αυτό της ΕΕ - την ώρα μάλιστα που ο μεταπολεμικός καταλύτης της προσπάθειας - οι ΗΠΑ - επιτηδευμένα αποσύρονται, ελπίζοντας στην κατάρρευση του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος με τα συντρίμμια του να σκεπάσουν και άλλους δυνητικούς τους ανταγωνιστές.
Η «ιδεαλιστική» παρένθεση ενός πολυμετοχικού σχήματος στη λήψη των διεθνών αποφάσεων, όπως ήταν αυτό των G-20, πιθανότατα κλείνει τον ιστορικό της κύκλο. Ενδεχομένως οι G-20 να παραμείνουν ένα χρήσιμο διεθνο-οικονομικό φόρουμ, αλλά πλέον οι πολιτικές αποφάσεις θα λαμβάνονται μεταξύ των ολίγων πραγματικά μεγάλων – εκείνων δηλαδή που η σχετική τους ισχύ έχει τη δυναμική της δυνητικής αποσταθεροποίησης του συστήματος σε παγκόσμιο επίπεδο. Άλλωστε, στα πλαίσια της ιστορικής αναδιάταξης δυνάμεων που πρόκειται να δούμε τα επόμενα χρόνια, δεν θα ήταν δυνατό οι συζητήσεις και οι αποφάσεις να περιλαμβάνουν από κοινού τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα, μαζί με την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία ή την Ινδονησία και τη Βραζιλία.
Οι παλιές μεγάλες δυνάμεις που διαχειρίστηκαν τα παγκόσμια πράγματα για αιώνες, αναζητούν πλέον ένα μικρό, λειτουργικό και ευέλικτο σχήμα παγκόσμιας συνεννόησης, ενόψει των νέων δεδομένων και των εξελίξεων που έρχονται.
Στα πλαίσια της νέας παγκόσμιας τάσης, φαίνεται πως ανάλογα τοποθετούνται και οι μεγάλες Ευρω-Ενωσιακές δυνάμεις της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Η συνάντηση μεταξύ Macron, Merkel, Rajoy και Gentiloni στις 28 Αυγούστου στο Παρίσι είναι κίνηση δηλωτική των εξελίξεων. Στη συνέχεια, θα ακολουθήσει σειρά επισκέψεων του Γάλλου Προέδρου σε άλλες Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μικρότερων κρατών, ώστε να επικοινωνήσει τους σχεδιασμούς και τις αποφάσεις, την ώρα που οι γενικές εκλογές στη Γερμανία θα βρίσκονται στην τελική τους ευθεία.
Ωστόσο, πλέον για τις μεγάλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις υπάρχει μία σημαντική διαφορά σε σχέση με τις παλιές εποχές της διπλωματίας. Δεν μπορούν να λειτουργούν αυτόνομα, τουλάχιστο στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού χώρου. Αυτό το στοιχείο είναι ταυτόχρονα η μεγάλη τους δύναμη και η μεγάλη τους αδυναμία.
Είναι γεγονός, ότι οι μεγάλες Ευρω-Ενωσιακές δυνάμεις έχουν χάσει σημαντικό μέρος της ισχύος τους σε σχέση με την ισχύ που απολάμβαναν πριν από ένα αιώνα, όταν η παλιά διπλωματία της ισορροπίας της ισχύος ήταν στο απόγειό της. Εξακολουθούν ωστόσο σήμερα, μέσα από την ΕΕ, να απολαμβάνουν status παγκόσμιων δυνάμεων. Έχοντας ισόρροπα μοιρασμένο μεταξύ τους το παιχνίδι και όντας μη αυτόνομες στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος, ξεχωριστά η κάθε μία Ευρω-Ενωσιακή δύναμη απολαμβάνει status παγκόσμιας δύναμης χωρίς να έχει την αυτονομία να στραφεί κάποια στιγμή εναντίον του οικοδομήματός της, κάτι που είδαμε να συμβαίνει τουλάχιστο δυο φορές μέσα στον 20 αιώνα. Αυτή είναι η μεγάλη δύναμη που συνοδεύει σήμερα τις κατά τα άλλα μικρής για τα παγκόσμια δεδομένα ισχύος μεγάλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις (πλην Γερμανίας).
Η αδυναμία των μεγάλων Ευρωπαϊκών δυνάμεων ωστόσο πηγάζει ακριβώς μέσα από την πηγή που τις τροφοδοτεί με δύναμη. Σε μία εποχή που απαιτείται η γρήγορη λήψη αποφάσεων σε παγκόσμιο επίπεδο, τα μεγάλα Ευρωπαϊκά κράτη είναι υποχρεωμένα να συναποφασίζουν με τα υπόλοιπα μέλη της ΕΕ και να ακολουθούν δομές και διαδικασίες σχεδιασμένες να ανταποκρίνονται σε άλλες εποχές και χρόνους. Από τη μία λοιπόν, οι μεγάλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις κινδυνεύουν να βρεθούν πίσω σε σχέση με τους υπόλοιπους παγκόσμιους δρώντες, αλλά κινδυνεύουν επίσης να καταστραφούν αν μπουν στον πειρασμό να πειραματιστούν με νέες δομές και τρόπους λήψης των αποφάσεων εντός των Ευρωπαϊκών θεσμών, αφού αποτυχία τέτοιων πειραματισμών θα ισοδυναμούσε με αποτυχία ολόκληρου του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Υπάρχει ένας ακόμη πιο ακραίος κίνδυνος. Είναι ο κίνδυνος του να θελήσει μία εκ των μεγάλων δυνάμεων (π.χ. η Γερμανία) να αυτονομηθεί μέσω της επιβολής ισχύος επί των υπολοίπων, μεγαλύτερων ή μικρότερων δυνάμεων. Αυτό θα ήταν το σενάριο της ολοκληρωτικής κατάρρευσης της Ευρώπης συνολικά!
Στους σχεδιασμούς των μεγάλων Ευρω-Ενωσιακών κρατών, θα πρέπει αναγκαστικά να τοποθετηθούν τα μικρότερα κράτη της ΕΕ. Μεταξύ των μικρών Ευρωπαϊκών κρατών διαμορφώνεται το εξής σκηνικό.
Από τη μία υπάρχουν εκείνα τα κράτη που εκούσια ή ακούσια θα ακολουθήσουν αδιαμαρτύρητα τις αποφάσεις των μεγάλων. Εδώ ο κίνδυνος ελλοχεύει στις λεπτομέρειες. Τυχόν δορυφοριοποίηση αυτών των μικρών κρατών από τα μεγαλύτερα θα φέρει εσωτερικές αντιδράσεις και ανατροπές. Αν γίνει προσπάθεια εξαγοράς της νομιμοφροσύνης των μικρών από τους μεγάλους, προκειμένου να υπάρξει τάξη, τότε υπάρχει ο κίνδυνος της μετατροπής των μικρών Ευρωπαϊκών κρατών από νησίδων σταθερότητας του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος σε νησίδες αστάθειας, στη μετάπτωσή τους σε εύθραυστα ή ακόμη και αποτυχημένα κράτη (fragile or failed states). Αυτή η εξέλιξη θα υπονομεύσει ευθέως την υγεία της πηγής ισχύος των μεγάλων Ευρω-Ενωσιακών παικτών στο παγκόσμιο στερέωμα.
Υπάρχουν και εκείνα τα κράτη που αντιδρούν. Η αντίδρασή τους ποικίλει. Άλλοι επιλέγουν να βρεθούν με το ένα πόδι εκτός Ένωσης, αναζητώντας προστάτες από εξω-Ευρωπαϊκές δυνάμεις. Το πόσο σοφό είναι να θέσουν τον εαυτό τους εκτός από μία Ένωση που τυπικά μετέχουν της λήψης των αποφάσεων και να πάνε σε ένα νέο σχήμα στο οποίο δεν μετέχουν καθόλου στη λήψη των αποφάσεων, θα το κρίνει η Ιστορία. Άλλα κράτη επιλέγουν να παίξουν τον ρόλο του πετροβολητή.
Το ρίσκο, λοιπόν, για μικρούς και μεγάλους στην Ευρώπη είναι υψηλό! Και όπως διαμορφώνουν την στρατηγική τους οι μεγάλοι, ανάλογα θα πρέπει να διαμορφώσουν μία παραγωγική στρατηγική και τα μικρότερα κράτη της Ένωσης.
Μία καλή πρακτική είναι η συνένωση των μικρών. Συνήθως έχει γεωγραφικό χαρακτήρα (π.χ. τα Μεσογειακά κράτη) για την διευθέτηση τοπικού χαρακτήρα ζητημάτων (π.χ. αντιμετώπιση παράτυπων μεταναστευτικών ροών). Ωστόσο, τα μικρά Ευρωπαϊκά κράτη θα πρέπει στη νέα εποχή που ανατέλλει να γίνουν πιο τολμηρά, αναλαμβάνοντας από κοινού πρωτοβουλίες με στόχο να γίνουν χρήσιμα στην ευρύτερη ατζέντα των μεγάλων κρατών και παράλληλα να συνεταιριστούν μεταξύ τους, ώστε να απολαμβάνουν ωφελειών υψηλής προστιθέμενης αξίας από τους μεγάλους παίκτες. 
Εάν για παράδειγμα η Ελλάδα, η Κύπρος, η Μάλτα και η Βουλγαρία δημιουργούσαν από κοινού ένα υποσύστημα ασφάλειας έναντι των παράτυπων μεταναστευτικών ροών και αυτό λειτουργούσε αποτελεσματικά, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς το ειδικό βάρος και τη χρηματοδότηση που θα είχαν αυτά τα κράτη στους συνολικούς σχεδιασμούς της ΕΕ. Ενδεχομένως θα μπορούσαν αξιόπιστα να διεκδικήσουν και ρόλους έξω και πέρα από τα στενά Ευρωπαϊκά σύνορα και θεσμούς, κάτι που θα διευκόλυνε και μεμονωμένες εθνικές Ευρωπαϊκές ατζέντες στους σχεδιασμούς τους, στοιχείο που θα έφερνε τα μέγιστα δυνατά κέρδη για τα μικρά αυτά κράτη της περιοχής.…
Βρισκόμαστε σε εποχή πολύ μεγάλων ανακατατάξεων. Το γεγονός αυτό κρύβει κινδύνους, παγίδες, κρύβει όμως και τεράστιες ευκαιρίες. Η πιθανότητα ότι γυρίζουμε πίσω σε εποχές παραδοσιακών αντιλήψεων στις διεθνείς σχέσεις δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι ακυρώνονται και οι παρακαταθήκες του συστήματος που φεύγει ή οι αντιλήψεις με τις οποίες πορευτήκαμε την τελευταία εικοσαετία.
Στην Ευρώπη οι βάσεις υπάρχουν για να στρώσουμε ένα νέο σκηνικό. Ένα σκηνικό διατηρήσιμης ισορροπίας μέσω της πειθούς και των κοινών συμφερόντων, και όχι μέσω της επιβολής ή της ανάγκης. Οι βάσεις υπάρχουν, τα πρόσωπα και οι προτάσεις αναζητούνται… 

* Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής, συνεργάτης ΕΛΚΕΔΑ

 

Παγκοσμιοποίηση ή Εθνικολαϊκισμός ?

ΑΛΙΕΥΘΕΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~




Τον Απρίλιο του 1959, το ραδιόφωνο του BBC έκανε μια από τις πλέον πετυχημένες φάρσες του. Κρέμασαν από βραδύς μακαρόνια σε δενδράκια που μεταφύτευσαν σε κεντρικά σημεία του Λονδίνου και το πρωί παρότρυναν ραδιοφωνικά τους πολίτες να δοκιμάσουν τους καρπούς των «μακαρονόδεντρων». Η πλειονότητα των Λονδρέζων σχεδόν το πίστεψε, δεδομένου ότι ελάχιστοι εξ αυτών είχαν κάποια επαφή με την ιταλική κουζίνα.
Την εποχή εκείνη πριν από μόλις 60 χρόνια και στο πλέον κοσμοπολίτικο κέντρο της Ευρώπης, το extra παρθένο ελαιόλαδο για παράδειγμα, πωλείτο αποκλειστικά στα φαρμακεία του Λονδίνου σε μπουκαλάκια των 100 ml, εκμηδενίζοντας πρακτικά την αγροτική εξαγωγική προοπτική των μεσογειακών χωρών. Η Ευρώπη ζούσε ακόμη με κλειστά σύνορα και αποθέωνε την αξία του Κράτους-Έθνους. «Ψωμί, ελιά και Κώτσο βασιλιά» για να θυμηθούμε τα δικά μας ανεκδιήγητα χαμπέρια.
Το 1930, ένα τηλεφώνημα διάρκειας τριών λεπτών μεταξύ Λονδίνου και Νέας Υόρκης κόστιζε 250 δολάρια! Περίπου δύο μηνιάτικα για τον μέσο εργαζόμενο στην Αμερική. Το 1950 το κόστος μειώθηκε στα 30 δολάρια και το 2005 στα 0,22 δολάρια. Σήμερα, το κόστος επικοινωνίας είναι πρακτικά μηδενικό και οι τεχνικές δυνατότητες απεριόριστες.
Ας μη γελιόμαστε. Σήμερα, ο μέσος Έλληνας πολίτης έχει την ανάλογη δυνατότητα πρόσβασης στην Πληροφορία και στη διακίνηση του Μηνύματος με τον εκάστοτε υψηλό ένοικο στου Μαξίμου. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΤΕΡΗ τεχνολογική παρακαταθήκη του 21ου αιώνα.
 Προφανώς, ένα τέτοιο επίτευγμα δεν έγινε τυχαία, δεν προέκυψε σίγουρα μέσα από διαδικασίες κεντρικού σχεδιασμού σε κλειστοφοβικά politburos. Στηρίχθηκε στην Παγκοσμιοποίηση της Γνώσης, ωρίμασε μέσα από πρακτικές ερευνητικής και επιχειρηματικής Αριστείας, υποστηρίχθηκε από πραγματικά φιλελεύθερες, μη συντηρητικές πολιτικές που δεν τρόμαξαν και δεν φοβήθηκαν το ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ.
Στις αρχές του 1950 η παγκόσμια τουριστική αγορά κατέγραψε μόλις 25 εκ. τουρίστες, αποκλειστικά σχεδόν μεγαλοαστούς. Το 2015 οι τουρίστες ξεπέρασαν το 1,4 δις ! Ακόμη και το 2008, την περίοδο που εκδηλώθηκε η παγκόσμια οικονομική κρίση, οι γερμανοί τουρίστες για παράδειγμα δαπάνησαν 82,4 δις ευρώ σε τουριστικούς προορισμούς εκτός Γερμανίας.
 Πρακτικά, το ισοδύναμο των καθαρών κερδών της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας και όχι μόνον, αναδιανεμήθηκε  εκτός Γερμανίας, ενώ το 60% των 82,4 δις ευρώ καταναλώθηκε στις χώρες της Μεσογείου. Το περίσσευμα ή το υστέρημα των γερμανών πολιτών γίνεται πλέον tzatziki και moussakas στην Αθήνα, αγνάντεμα στη Σαντορίνη, βόλτες και μπύρες στη Σαρδηνία και τη Λουμπλιάνα, κρασί στην Τοσκάνη και στο Porto. Να μην ξεχνάμε, μόλις 70 χρόνια πριν, γινόταν ατσάλι για κανόνια και πολυβόλα στις φάμπρικες του Ruhr.
Αυτή είναι η Μαγεία της Παγκοσμιοποίησης.
Δεν είναι στις προθέσεις μου να συνεχίσω να παραθέτω οικονομικά δεδομένα και τεχνολογικά επιτεύγματα προκειμένου να υποστηρίξω τη θετική πλευρά της Παγκοσμιοποίησης. Γνωρίζω πολύ καλά ότι υπάρχουν πολύπλευρες και παράπλευρες αρνητικές επιπτώσεις.
Είχα την τύχη να βρεθώ πριν από μερικά χρόνια στην Κίνα, στον «Ναό» της Παγκοσμιοποίησης και διαπίστωσα εκ του σύνεγγυς τις πραγματικά γκρίζες, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαδρομές της. Διαπίστωσα όμως και κάτι εξίσου σημαντικό με τη βοήθεια των συναδέλφων του Πανεπιστημίου της Hangzhou. Η Παγκοσμιοποίηση έβγαλε από την απόλυτη φτώχεια σχεδόν 1 δις ανθρώπους στη Ν.Α. Ασία. Κάτι που δεν κατάφεραν τα «πενταετή πλάνα» των εθνικών Τιμονιέρηδων.
Με ποδοσφαιρικούς όρους, η Παγκοσμιοποίηση παραπέμπει ευθέως σε συνθήκες Champions League. Το κέλτικο πείσμα, η ιβηρική υπεροψία, η σαξονική πειθαρχία, τα αφρικανικά «πνευμόνια», τα μαγικά ξεσπάσματα των Λατίνων και η ιδιαιτερότητα των «απειθάρχητων» Βαλκάνιων, συνθέτουν τα γοητευτικά γήπεδα του Champions League. Μια Barcelona μόνο με Ισπανούς ποδοσφαιριστές και μια Manchester μόνο με Βρετανούς, θα ήταν τόσο ελκυστικές θεαματικά, όσο και ένα ντοκιμαντέρ για την κλωστοϋφαντουργία του 18ου αιώνα.
Δυστυχώς ή ευτυχώς, η Παγκοσμιοποίηση δεν δίνει απαντήσεις σε θέματα Διακυβέρνησης. Δεν ευθύνεται για την προφανή αδυναμία των εθνικών κυβερνήσεων να φορολογήσουν τον πλούτο εκεί που παράγεται, στηρίζοντας αποτελεσματικούς μηχανισμούς αναδιανομής του. Δεν ευθύνεται για την αδυναμία τους να διαχειριστούν τη δυναμική της Παγκοσμιοποίησης ως Ευκαιρία και όχι ως Απειλή.
Η Παγκοσμιοποίηση δημιουργεί τεράστιες ευκαιρίες, δίνει προοπτικές, απελευθερώνει δυνάμεις, δοκιμάζει όμως ωριμότητα και αντοχές. Βάλλεται συστηματικά τόσο από τη συντηρητική Δεξιά όσο και από την Αριστερά κάθε απόχρωσης, επειδή ακριβώς αδυνατούν να τη διαχειριστούν.
Ας μη γελιόμαστε. Μια ενδεχόμενη κατάρρευση της Παγκοσμιοποίησης δεν θα μας στερούσε μόνο τις μπανάνες, το αλάτι Ιμαλαΐων, το κορεάτικο μας Smartphone και τα κινέζικα gadgets. Μπορούμε να ζήσουμε και χωρίς αυτά. Δυστυχώς, θα μας στερούσε πολύ περισσότερα.
Δεν τολμώ να φανταστώ για παράδειγμα ότι η προοπτική του CRISPR, το πλέον υποσχόμενο, υπερεθνικό εργαλείο-πλατφόρμα στη μάχη κατά του καρκίνου θα κινδυνεύσει να μην ολοκληρωθεί,  επειδή τα κλειστοφοβικά δόγματα θα υποστηριχτούν από χρήσιμους ηλίθιους, πολιτικά χονδρόπετσους σαλτιμπάγκους ανά την υφήλιο. Δυστυχώς και ντόπιους, πολιτικά και ιδεολογικά ξεβράκωτους.
Η Παγκοσμιοποίηση είναι απαιτητικό και δύσκολο «γήπεδο». Δεν είναι εύκολη «κερκίδα» που τρέφεται με χαζοχαρούμενα συνθήματα και φαύλες  ιδεοληψίες, επικοινωνιακούς κουτσαβακισμούς, συντηρώντας δήθεν «αιώνιους αντιπάλους», ανατροφοδοτώντας προσωπικά, συλλογικά και εθνικά αδιέξοδα.

Ευάγγελος Καρλόπουλος
Χημικός Μηχανικός


Evangelos Karlopoulos
MSc Chemical Engineer
 
Centre for Research and Technology Hellas
Chemical Process & Energy Resources Institute
 
4th. km Ptolemaida Mpodosakio Hospital Area
P.O. Box 95, 502 00 Ptolemaida, Greece
Tel : +30 (2463) 055300 Fax : +30(2463)055301
web site: www.lignite.gr


H Οργουελιανή προσέγγιση της Επεκτατικής Επιρροής από τη Ρωσσία προς τη Δύση

  Δημοσίευση του NATO Defence College   Who controls the past controls the future - How Russia uses history for cognitive warfare