Η τέχνη του πολέμου
Η Τέχνη του Πολέμου είναι ένα από τα
αρχαιότερα βιβλία στρατιωτικής στρατηγικής στον κόσμο. Είναι το πρώτο κι
ένα από τα πιο επίτυχημένα έργα για τη στρατηγική και άσκησε τεράστια
επιρροή στην Ανατολική και Δυτική στρατιωτική σκέψη, επιχειρηματικές
τακτικές αλλά ακόμα και σε άλλους τομείς.
Είναι
μια κινεζική στρατιωτική πραγματεία που γράφτηκε κατά τη διάρκεια
του 6ου αιώνα π.Χ. από τον Σουν Τζου. Αποτελείται από 13 κεφάλαια,
καθένα από τα οποία καταπιάνεται με μια πτυχή του πολέμου, έχει
χαρακτηριστεί ως καθοριστικό έργο για τις στρατιωτικές
στρατηγικές και τακτικές της εποχής του.
Ο Sun Tzu δεν είναι ένας ακόμα αιμοδιψής
στρατηγός της Ιστορίας. Από την πρώτη σελίδα της πραγματείας του,
άλλωστε ορίζει τον πόλεμο ως την έσχατη λύση. Και δηλώνει σαφώς ότι θα
πρέπει να φροντίζουμε να είναι όσο γίνεται πιο σύντομος για να επιφέρει
το ελάχιστο δυνατό κόστος σε ζωές και υλικά αγαθά στους δύο αντιπάλους.
___
Κάποια από τα σημαντικότερα σημεία του βιβλίου είναι τα παρακάτω :
Στην πρακτική τέχνη του πολέμου,
το καλύτερο απ’ όλα είναι να καταλάβεις τη χώρα του εχθρού σε καλή
κατάσταση και τάξη. Το να τη συντρίψεις και να την καταστρέψεις δεν
είναι καλό. […]
Από αυτό βγαίνει, ότι το να
πολεμάς και να νικάς σε όλες τις μάχες, δεν είναι το καλύτερο. Η άριστη
ενέργεια στον πόλεμο είναι να υποταχτεί ο εχθρός χωρίς μάχη.
Έτσι η ανώτερη μορφή στρατηγικής
είναι το να ματαιώνεις τα σχέδια του εχθρού. Το δεύτερο καλύτερο πράγμα
είναι να αποτρέπεις τη συνένωση των εχθρικών δυνάμεων απομονώνοντας τον
εχθρό από τους συμμάχους του. […]
Η χειρότερη επιλογή απ’ όλες, είναι να πολιορκείς τειχισμένες πόλεις. […]
Γι’ αυτό λοιπόν ο επιδέξιος
ηγέτης υποτάσσει τα τμήματα το εχθρού χωρίς να δώσει καμμιά μάχη.
Κυριεύει τις πόλεις του χωρίς να τις πολιορκεί. Ανατρέπει το βασίλειό
του χωρίς μακροχρόνιες επιχειρήσεις στο πεδίο μάχης. […]
Πρέπει να ξέρουμε ότι υπάρχουν πέντε βασικές απόψεις για τη νίκη:
- Θα νικήσει εκείνος που ξέρει πότε να πολεμήσει και πότε ν’ αποφύγει τον πόλεμο.
- Θα νικήσει εκείνος που ξέρει να χειρίζεται τόσο τις περισσότερες όσο και τις λιγότερες δυνάμεις.
- Θα νικήσει εκείνος, του οποίου το στράτευμα διακατέχεται από το ίδιο πνεύμα σε όλα του τα επίπεδα.
- Θα νικήσει εκείνος που, ενώ ο ίδιος είναι προετοιμασμένος, περιμένει για να πιάσει τον εχθρό απροετοίμαστο.
- Θα νικήσει εκείνος που έχει εξουσία στο στράτευμα και δεν δέχεται παρεμβάσεις από τον ηγεμόνα.
Εάν γνωρίζεις τον εχθρό και τον
εαυτό σου, δεν έχεις ανάγκη να φοβάσαι για το αποτέλεσμα ακόμα κι εκατό
μαχών. Εάν γνωρίζεις τον εαυτό σου αλλά δεν γνωρίζεις τον εχθρό, για
κάθε νίκη που θα κερδίζεις θα έχεις και μια ήττα. Εάν δεν γνωρίζεις ούτε
τον εαυτό σου, ούτε το εχθρό, θα νικηθείς σε κάθε μάχη.
Κάθε πόλεμος βασίζεται στην παραπλάνηση.
Όταν, χωρίς προηγούμενη συνεννόηση, ο εχθρός ζητάει ανακωχή, συνωμοτεί.
Εάν κάποιος με ρωτήσει «Είναι
δυνατόν να έχει ένα στράτευμα μια τέτοια ακαριαία αντίδραση;» θα
απαντήσω: «Είναι». Γιατί, μολονότι οι άντρες του Βου και του Γιούε
αλληλομισούνται, εάν βρεθούν μαζί σ’ ένα πλοίο που θαλασσοδέρνεται, θα
συνεργαστούν, όπως το δεξί χέρι με το αριστερό.
Ο στρατηγός θα πρέπει, επίσης, να
αλλάζει τις μεθόδους του και να τροποποιεί τα σχέδια του, ώστε οι άλλοι
να μην καταλαβαίνουν τι κάνει.
Όταν περικυκλώνεις έναν εχθρό, άφηνέ του μια διέξοδο φυγής.
Το να είσαι ανίκητος εξαρτάται από την άμυνα. Η πιθανότητα να νικήσεις εξαρτάται από την επίθεση.
Ο πολεμιστής είναι δυνατός, όταν αναγκάζει τον εχθρό να του απαντήσει. Είναι αδύνατος, όταν αυτός απαντά στον εχθρό.
Προσποιήσου ότι είσαι κατώτερος και ενθάρρυνε την αλαζονεία του εχθρού.
Οι αρχές της στρατηγικής είναι να
ξέρεις το πεδίο μάχης, να ξέρεις τις δυνάμεις του αντιπάλου σου και να
κάνεις κάτι που ο αντίπαλος σου δεν περιμένει.
Οι ευκαιρίες πολλαπλασιάζονται καθώς τις αρπάζουμε.
Να φαίνεσαι αδύναμος όταν είσαι δυνατός και δυνατός όταν είσαι αδύναμος.
Φτιάξε μια χρυσή γέφυρα για να μπορέσει να περάσει ο εχθρός σου υποχωρώντας.
Πέντε ελαττώματα επικίνδυνα για
ένα στρατηγό: Αν είναι παράτολμος, οι άντρες του θα σκοτωθούν. Αν είναι
δειλός, ο στρατός του θα αιχμαλωτισθεί. Αν είναι οξύθυμος, θα αντιδρά
από θυμό. Αν είναι υπερόπτης, μπορεί να εξαπατηθεί. Αν είναι δεμένος με
τους άντρες του, θα διστάσει την κρίσιμη στιγμή.
Θα νικήσει αυτός που ξέρει πότε να πολεμήσει και πότε να μην πολεμήσει.
Σουν Τζου, Η Τέχνη του Πολέμου (5ος αι. π.Χ.)
