Οι λεπτές ισορροπίες της Τουρκίας (ΤΟ ΒΗΜΑ, 11/01/2012)

ΠΗΓΗ: http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=438214

Η Τουρκία έχει γίνει τις τελευταίες εβδομάδες η αιχμή του δόρατος μιας κοινής προσπάθειας Δύσης, Αράβων και Τουρκίας που αποσκοπεί στο να αναγκάσει τον πρόεδρο Μπασάρ αλ-Ασαντ της Συρίας να εγκαταλείψει την εξουσία. Πρόκειται για μεγάλη στροφή στην τουρκική πολιτική γιατί τα δυο τελευταία χρόνια η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έκανε το παν για να καλλιεργήσει καλές σχέσεις με την γειτονική Συρία.

Η αλλαγή πλεύσης όσον αφορά τη Συρία έχει κοστίσει στην Τουρκία ακριβά στις σχέσεις της με το Ιράν, κύριο υποστηριχτή του καθεστώτος του Ασαντ το οποίο η Τουρκία είχε επίσης προσεγγίσει στα πλαίσια της πολιτικής του υπουργού Εξωτερικών Αχμεντ Νταβούτογλου των «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες».

Αξίζει να θυμηθούμε ότι μόλις πριν από λίγους μήνες οι Αμερικανοί μαίνονταν για την προδοσία, όπως την εκλάμβαναν, της Τουρκίας. Κατά την άποψή τους, η Τουρκία επαναπροσανατόλισε την εξωτερική της πολιτική, στρεφόμενη προς τη Μέση Ανατολή και μακριά από την Ευρώπη _ μια στροφή που αντικατοπτριζόταν στην επιδείνωση των σχέσεων με το Ισραήλ και την βελτίωση εκείνων με το Ιράν και τη Συρία.

Οι Αμερικανοί θεώρησαν ότι υπάρχει αντίφαση στην προσπάθεια της Τουρκίας να τα έχει καλά τόσο με την Ευρώπη όσο και με την μουσουλμανική Μέση Ανατολή και ότι η απόφαση της Αγκυρας να βελτιώσει τις σχέσεις με τους μουσουλμάνους γείτονές της είχε πρωτίστως θρησκευτικά και ιδεολογικά κίνητρα για το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Η πρόσφατη ένταση στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ιράν αποδεικνύει το αντίθετο και φανερώνει μια μη ιδεολογική εξωτερική πολιτική που υπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα της Τουρκίας όπως τα ορίζει η εκάστοτε πολιτική ελίτ της χώρας.

Η δυσαρέσκεια του Ιράν για το ότι η Τουρκία «πρόδωσε» τον Ασαντ εντάθηκε λόγω της πρόσφατης απόφασης της κυβέρνησης Ερντογάν να εγκαταστήσει στη Μαλάτια μια μονάδα του ΝΑΤΟ έγκαιρης αντιπυραυλικής προειδοποίησης _ που θα παρακολουθεί την πυραυλική δραστηριότητα του Ιράν. Σύμφωνα με τους Ιρανούς, το σύστημα του ΝΑΤΟ θα εξουδετερώσει την ιρανική αποτρεπτική ικανότητα απέναντι στο Ισραήλ και συνεπώς αυξάνει τις πιθανότητες ενός ισραηλινού ή αμερικανικού πλήγματος κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Οι Ιρανοί έφθασαν στο σημείο να προειδοποιήσουν την Τουρκία ότι η Μαλάτια θα αποτελέσει τον πρώτο στόχο των αντιποίνων τους.

Στην πραγματικότητα, το Ισραήλ μπορεί να πλήξει την ιρανική πυραυλική δραστηριότητα από διάφορα σημεία εκτός της Μαλάτιας. Η ιρανική απειλή λοιπόν αποτελεί περισσότερο έκφραση δυσαρέσκειας παρά αυθεντική ανησυχία ότι η Μαλάτια περιορίζει την αποτρεπτική ικανότητα του Ιράν.

Οι εντάσεις μεταξύ Ιράν και Τουρκίας αντικατοπτρίζουν τρεις μεγαλύτερες αλήθειες. Πρώτον, η Αραβική Ανοιξη και ιδίως η εξέγερση στη Συρία έφεραν στο φως τον υποβόσκοντα ανταγωνισμό των δυο πλευρών για επιρροή στη Μέση Ανατολή και στον αραβικό κόσμο. Δεύτερον, η στροφή της Τουρκίας προς ανατολάς δεν είναι θρησκευτικής ή ιδεολογικής έμπνευσης αλλά βασίζεται σε στέρεους στρατηγικούς και οικονομικούς υπολογισμούς. Οσο η ρευστή κατάσταση στη Μέση Ανατολή θα συνεχίσει να εξελίσσεται, η Τουρκία θα προσαρμόζει αναλόγως την πολιτική της. Τέλος, η Τουρκία έχει επενδύσει υπερβολικά πολλά στις στρατηγικές της σχέσεις με το ΝΑΤΟ, και κυρίως με τις ΗΠΑ, για να τις χαραμίσει με αντάλλαγμα αβέβαια οφέλη στις σχέσεις με το Ιράν.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία θα επιστρέψει στην παραδοσιακή στρατηγική της εξάρτηση από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, προσέγγιση που καθόρισε την τουρκική εξωτερική πολιτική στον ψυχρό πόλεμο και την δεκαετία που ακολούθησε. Η κυβέρνηση του ΑΚΡ έχει δεσμευτεί για την στρατηγική αυτονομία της χώρας και για μεγαλύτερο ακτιβισμό στη Μέση Ανατολή. Όμως γνωρίζει καλά ότι οι πολιτικές αυτές δεν πρέπει να στοιχίσουν στην Τουρκία τις σχέσεις της με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ.

Η Τουρκία προσπαθεί σκληρά να διατηρήσει την παλαιά της σχέση με τη Δύση και συγχρόνως να οικοδομήσει νέες σχέσεις με τους μουσουλμάνους γείτονές της. Οι ηγέτες της Τουρκίας καταλαβαίνουν ότι η χώρα θα διατηρήσει καλύτερα και θα ενισχύσει την επιρροή της προς τις δυο πλευρές αν έχει καλές σχέσεις με αμφότερες.

*O κ. Mohammed Ayoob είναι καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν

Strategic Realignment and Energy Security in the Eastern Mediterranean by Dr. Alexander Murinson BESA Center Perspectives Paper No. 159, January 9, 2012

EXECUTIVE SUMMARY: Since the cooling of relations with Ankara in 2010, Israel has sought alternative allies in the Mediterranean region, courting Greece and Cyprus. An economic and security partnership between the three non-Muslim countries in the eastern Mediterranean benefits all. The most urgent strategic issue that unites them, however, is their need for energy security. The recent discovery of substantial natural gas fields in the Israeli and Cypriot Exclusive Economic Zones (EEZ) challenge Turkey's claim as the central energy hub for Europe. Turkey is employing threatening rhetoric as well as its navy to deter and harass Cypriot and Israeli exploration efforts. Greece, Israel and Cyprus should increase their strategic cooperation in order to contain such Turkish hostility.

Introduction

The eastern Mediterranean is becoming the focus of a growing geopolitical tectonic shift. Today, Turkey, emboldened by the ouster of pro-Western leaders in the region, such as Egyptian President Mubarak, envisions itself as a revitalized master of the region once ruled by its Ottoman predecessors prior to the dissolution of the Empire. This predominantly Sunni regional bloc includes Egypt, Jordan and the Maghreb countries. As the fall of the Alawite regime in Syria seems imminent, Syria and Lebanon are likely to join the Turkey-inspired bloc.

Turkey's ruling AKP party has reoriented its foreign policy, moving away from Kemal Ataturk's ideal and founding principle of Turkey as a part of Western civilization. Instead, it is forging strategic ties with its Arab neighbors and terrorist organizations like Hamas. The Mavi Marmara incident in May 2010 served as a pretext for the official demotion in diplomatic relations with Israel. Rather than being a cause for the dramatic breakdown of the strategic understanding between the two regional powers, it was a mere symptom of existing ill will.

This Turkish ambition is a logical extension of the "Strategic Depth" doctrine promulgated by Foreign Minister Ahmet Davutoglu who, since 2002, has served as chief foreign policy advisor to AKP leader and current Prime Minister Recep Tayiip Erdogan. In this vision, Turkey's domination of the Mediterranean waters, including its sea routes and marine resources, plays an essential role.

Natural Gas: An Increasingly Critical Energy Source for Israel

Turkey's enthusiastic flaunting of its Islamist credentials, especially in the context of the Arab Spring, has precipitated a freezing of the strategic partnership between Israel and Turkey. As a result, Israel has actively sought out new allies in the neighborhood, courting Greece and Cyprus.

One of the critical issues in the emerging balance of power is the growing importance of energy security in global affairs. Since the end of the Cold War, Turkey has promoted itself as the indispensable energy hub for Europe and Israel. A joint gas exploration between Israel and Cyprus has been met by hostility from Erdogan's government. The natural gas fields are situated in the Mediterranean Sea shelf of the Republic of Cyprus and their ownership is strongly contested by Turkey.

For Israel, gas is increasingly becoming an important fuel source for generating electricity. It currently relies on gas to meet around 36 percent of its electricity needs (compared to zero reliance in 2004). Energy forecasts evaluate that this could rise to around 70 percent by 2020, making gas imports from Egypt an increasingly important source of energy for Israeli firms and households. Egypt remains an important supplier of natural gas to Israel, although there have been significant interruptions in supply over the past six months. There are compelling reasons - economic and energy-security related - for Egypt and Israel to continue their energy trade. However, in the long-term, Israel must develop its domestic gas sources and move away from this unreliable provider. The outcome will also largely be influenced by the trajectory of the broader Israeli-Egyptian relationship. It seems unlikely that Egyptian popular opposition to exporting gas to Israel will wane, though a price hike could assuage some critics.

Since 2008, Egypt has supplied Israel with gas through a 100-kilometer undersea pipeline between El-Arish in the northern Sinai and a gas import facility in Ashkelon on Israel's Mediterranean coast. The pipeline is an artery of the larger Arab Gas Pipeline (AGP), which pumps Egyptian gas to Jordan, Syria and Lebanon. The pipeline has been blown up by militants in Sinai five times over the past six months, sending energy prices in Israel skyrocketing.

Prior to the pipeline explosions, Egyptian exports accounted for around 40 percent of Israel's gas consumption. In 2010, Egypt's Eastern Mediterranean Gas Company (EMG) supplied Israel's state-owned Israel Electric Corporation with around 2.5 bcm (billion cubic meters). Israel's domestic consumption that year was around 5.2 bcm. The remainder of Israel's gas comes from its offshore Mari-B field, which is expected to be depleted by 2013.

In recent years, Israel and Cyprus have increasingly sought independent sources of energy on their Mediterranean marine shelves. In December 2010, the governments of Israel and Cyprus signed an agreement which delineated the Exclusive Economic Zones (EEZ) of both countries. The clarification of the borderline is essential in protecting Israel's rights to oil and underwater gas reservoirs. In the last three years, Israel has made discoveries at the Tamar and Leviathan fields, which hold around 184 bcm and 453 bcm, respectively. After 2013, Israel will rely on production from these recently discovered gas fields.

The American oil and gas company Noble Energy has been leading these exploration and exploitation efforts in the Israeli and Cypriot EEZ since 2009. Shares in the US company are held by the Cyprus Energy Regulatory Authority, Cyprus' national energy company, and by Israel's Delek Drilling LP and Avner Oil Exploration LLP. The May 2011 Oil and Investor Journal described the Leviathan gas field in the Israeli EEZ as the largest natural gas find in the world over the last year. Noble Energy also discovered a gas field called Bloc 12 near the Cyprus littoral that might produce as much as 280 bcm.

Challenges by Turkey and Lebanon to Israeli Gas Discoveries

In September 2011, Prime Minister Erdogan said that Turkey "will take appropriate steps" and "prevent unilateral exploitation by Israel of natural resources of the eastern Mediterranean." In mid-September, Turkey sent three naval ships to "protect" the Norwegian boat hired by the Turkish government to conduct gas explorations in the territorial waters of the Republic of Cyprus. Under Turkish pressure, the government in Nicosia agreed to share the future gas resources with its northern neighbor. On November 23, Turkish Energy Minister Taner Yildiz stated that Israeli and Cyprian gas and oil explorations in the eastern Mediterranean were illegal and called into question the agreed upon demarcation of the Exclusive Economic Zones between Israel and Cyprus. He demanded that an agreement be signed among all parties, including Turkey and the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC), and that the resources be shared equally.

Lebanon has also indicated its antagonism to the newly discovered natural gas fields in the Israeli Exclusive Economic Zone. Beirut attempted to file an appeal to the UN regarding the current demarcation of the maritime boundaries between the two countries, which remain formally at war. The Lebanese authorities claim that at least part of the gas reserves is located in Lebanon's Exclusive Economic Zone. The Israeli side believes otherwise. According to an Israeli official statement, ".The border that Lebanon presented to the UN was much farther south than the one proposed by Israel. The proposed boundary is also contrary to the treaty which Lebanon concluded with Cyprus in 2007."

On December 21, 2011, Turkish warships demonstratively shelled the strip of water dividing the Israeli Leviathan and Cyprian Bloc 12 gas fields. Both of these exploration fields contain large amounts of natural resources vitally important to the energy security of these two small Mediterranean nations.

Cypriot and Israeli Responses

Turkey's recent hostile actions prompted a warning by Cypriot President Demetris Christofias to desist from such behavior in the future and the demand that Turkey discontinue the shelling by its warships. On December 23, Christofias said: "If Turkey does not change its gunboat diplomacy and stop playing the part of regional police officer, there will be consequences which, for sure, will not be good - either for the whole region or the Turkish people and first and foremost for Turkish Cypriots."

Cypriot Foreign Minister Erato Kozakou-Marcoullis, who visited Washington in the third week of December, conveyed her concerns about the Turkish provocations to US Secretary of State Hillary Clinton. Kozakou-Marcoullis left feeling encouraged to continue with the gas drilling and to ignore Turkish harassment.

In a speech at the Woodrow Wilson International Center for Scholars, Kozakou-Marcoullis called Turkey "the neighborhood bully," adding that a Turkey "whose foreign minister once promoted a policy of 'zero problems' with its neighbors is now pursuing a policy of 'only problems.'" She added, "The tensions with Israel were just the beginning of a concerted effort by Ankara to delegitimize others in order to legitimize its actions."

In response to the Turkish naval demonstrations near the Israeli gas installations, Uzi Landau, Israel's Minister of Energy, stated that Israel "will continue to construct its gas platforms and will defend them." More importantly, Israeli authorities declared that for the safeguarding of its drilling platforms, they will use unmanned marine vehicles, equipped with night vision devices, radars and multiple launch rocket systems.

According to some Israeli military sources, the cancellation on December 22 of the $90 million sale to the Turkish Air Force of Elbit's hi-tech surveillance system was timed to send a signal to Turkey to desist from its campaign of harassment in and around Israel's gas fields.

Conclusion

Turkey's recent international behavior is a clear indication that its leadership, motivated by a neo-imperial syndrome, is leading the country's foreign policy into perilous waters. The conflict over energy resources in the eastern Mediterranean only further exacerbates already strained Turkish-Israeli relations.

In view of increasing global competition for energy resources, Israel should accelerate the development of new gas fields in its Exclusive Economic Zone. As Israel plans to export its gas to Europe and, as has been recently disclosed, to its new strategic partner, India, Israel must demonstrate the legitimacy and security of its gas and marine installations. Therefore, Israel should pursue a diplomatic campaign to maintain its hold on its EEZ on par with other countries. Moreover, Israel should increase its naval presence in its EEZ in order to protect its access to its resources. Finally, Israel should enhance its cooperation with friendly countries in the eastern Mediterranean, such as Greece and Cyprus, in order to maintain energy security and construct pipelines for energy exports to Europe.

Alexander Murinson, ισ an independent researcher who holds a PhD from the School of Oriental and African Studies, University of London. He is the author of Turkey's Entente with Israel and Azerbaijan: State Identity and Security in the Middle East and Caucasus. 

SOURCE: http://www.biu.ac.il/SOC/besa/docs/perspectives159.pdf

Rebranding GREECE (ελληνικοί υπότιτλοι)

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=Wvyq5AHVrhM

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ, του Αντιστρατήγου εα Κων. Β. Κωνσταντάρα.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στον Τύπο, στις Συζητήσεις και στα Πηγαδάκια (για ν' απαριθμήσουμε λίγες μόνο από τις μορφές εξουσίας στη σύγχρονη Ελλάδα) γίνεται τελευταία πολύς λόγος για την ανάγκη εξορθολογισμού και αναδιοργάνωσης των ΕΔ της Ελλάδος, ούτως ώστε οι δυνατότητές τους να προσαρμοσθούν στις "σύγχρονες απαιτήσεις" ή κατ' αντιπαράθεση συνήθως, να μην αλλάξουν και πολλά, έτσι ώστε να εξακολουθήσουν ν' αποτελούν "αξιόπιστη δύναμη αποτροπής", παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι η αποτροπή δεν εξαρτάται τόσο από τη δύναμη καθαυτή, όσο από την πρόθεση χρήσης της.

Είναι γεγονός, βασανιστικά αναμφισβήτητο, ότι η ίδια συζήτηση κλωθογυρίζει γύρω από τις ίδιες ιδέες, απόψεις και εμμονές, από κάθε φορά διαφορετικά (τα κατά καιρούς στη δημοσιότητα ή "στα πράγματα") πρόσωπα και ομάδες. Προσωπικά είμαι απόλυτα πεπεισμένος πως παρά τις επαγγελματικές δάφνες που καθένας κουβαλάει ή προβάλλει, λίγοι γνωρίζουν περί τίνος κατ' ουσίαν μιλάνε. Η άποψή μου αυτή, δικαιολογείται από ένα και μοναδικό γεγονός... το ότι ενώ πολλοί έχουν λαμπρές, σπάνιες και πρωτότυπες ιδέες, κανείς δεν είναι εκπαιδευμένος και ειδικευμένος στην αναδιοργάνωση και στον εξορθολογισμό ενός γιγάντιου οργανισμού, αλληλένδετου, εντός, παράλληλου, παρόμοιου και σε ώσμωση με την περίφημη "κρατική μηχανή".

Η ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Οι ΕΔ είναι ένα μόνο από τα πολλαπλά σκέλη που συνθέτουν την υπόσταση ενός Κράτους. Σύμφωνα με τη θεωρία των επάλληλων κύκλων που σχηματοποιείται παράπλευρα, οι επί του πεδίου ΕΔ είναι απλά και μόνο το "σκληρό κέλυφος" του αυγού της κρατικής οντότητας, με τον πληθυσμό να προστατεύεται από αυτές, να στηρίζεται στις υποδομές που διαμορφώνονται, συντηρούνται και υποστηρίζονται από την κρατική μηχανή (τις ουσιώδεις δηλαδή υπηρεσίες παραγωγής και χειρισμού του παντοειδούς εθνικού πλούτου). Όλοι αυτοί διευθύνονται, αναπτύσσονται και βελτιστοποιούνται από την ηγεσία που συνιστά την υλοποίηση του Κράτους. Η φράση "κρατική μηχανή" είναι ευρύτατη έννοια και κατά το μάλλον ή ήττον ρευστού περιεχομένου ανάλογα με την εποχή,  το λαϊκό αίσθημα ή την κυριαρχούσα ιδεολογία. Στη δεκαετία του 1990, ήταν ισχυρή η πεποίθηση ότι τα βασικά μέσα έκφρασής της, τα συστατικά της στοιχεία, ήταν τέσσερα: Διπλωματικά, Οικονομικά, Στρατιωτικά και Οικονομικά (αγγλικά: DIME = Diplomatic, Informational, Military and Economic). Τώρα πλέον που η επιστήμη της Διοικήσεως και του Μάνατζμεντ  εξελίσσεται, περισσότεροι παράγοντες φαίνεται ν' αποκτούν ιδιαίτερο ρόλο στα πλαίσια της έννοιας αυτής και η διεθνώς κυριαρχούσα ιδεολογία κατονομάζει τα Πολιτικά, Στρατιωτικά, Κοινωνικά, τις Υποδομές και τα Επικοινωνιακά συστήματα (αγγλικά: PMESII - Political, Military, Economic, Social, Infrastructure and Information systems). Και τα δύο αυτά ακρωνύμια, περιγράφουν τις βάσεις και τα χαρακτηριστικά μιάς κρατικής μηχανής. H ανάλυσή τους μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό των δυνατοτήτων και αδυναμιών ενός κράτους, με επόμενο τη δυνατότητα να εκτιμηθεί το αποτέλεσμα ενεργειών φίλων ή εχθρών έναντι αυτών των στοιχείων.

Η αλληλεξάρτηση και αλληλεπίδραση όλων αυτών των παραγόντων είναι καταφανής και δεν χρειάζεται επεξήγηση. Αβίαστο λοιπόν έρχεται το συμπέρασμα ότι δεν είναι δυνατή η αναδιοργάνωση των ΕΔ, ανεξάρτητα από την αναδιοργάνωση του λοιπού κράτους, αφού όλοι οι κρατικοί τομείς αλληλεπιδρούν σε ευτυχή ή αλληλοαναιρούνται σε δυστυχή περίπτωση. Η εν Ελλάδι δυσλειτουργία ΟΛΩΝ τους όμως, είναι θέμα προς διερεύνηση. Η από στρατιωτικής πλευράς εξήγηση ότι οι πολιτικοί ταγοί διέπονται από αυτοκρατορικό και αυταρχικό πνεύμα, είναι μάλλον απλοϊκή, αλλά δείχνει την κρατική ασυνέχεια, έλλειψη αλληλοκατανόησης και έλλειψη συνέργειας των τομέων.

Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΩΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΩΝ ΕΔ
Στο πολύ πρόσφατο παρελθόν, το ΓΕΕΘΑ έκανε μια σοβαρή προσπάθεια να βάλει τον εαυτό του στο στίβο της σύγχρονης  εποχής, εκεί που με βάση επιστημονικές παρατηρήσεις, δεδομένα και μεθόδους γίνεται η μετεξέλιξη (αγγλικά transformation) των οργανισμών. Δυστυχώς αυτή η προσπάθεια αποδείχθηκε θνησιγενής και στην ουσία έσβησε με την αποστρατεία του εισηγητή της. 

Οι Ελληνικές ΕΔ, παρά τη σκληρή, χωρίς όρους και ωράρια δουλειά των στελεχών τους,  φαίνονται ανεπαρκείς στον τομέα της μετεξέλιξης, αφού δεν ενστερνίσθηκαν ποτέ το πνεύμα της κατά την οριζόντια έννοια. Όλα αυτά, μέσα σε ένα διεθνές (Συμμαχικό κυρίως) περιβάλλον, όπου η μετεξέλιξη αποτελεί εδώ και σχεδόν δεκαετία, πυλώνα ισοβαρή των επιχειρήσεων καθαυτών, αφού το στρατιωτικό σκέλος της συμμαχίας στην οποία έχουμε συμβληθεί (ΝΑΤΟ), αποτελείται από τη Συμμαχική Διοίκηση Επιχειρήσεων (ACO = Allied Command Operations) που προΐσταται Στρατηγείων και Δυνάμεων και τη Συμμαχική Διοίκηση Μετεξέλιξης (ACT = Allied Command Transformation) που προΐσταται Σχολών και σχετικών Ινστιτούτων.

Η μετεξέλιξη, είναι ένα απαραίτητο στοιχείο της καθημερινής πρακτικής των οργανισμών σε περιβάλλον ανταγωνισμού (και ποιός θα μπορούσε ποτέ να αρνηθεί ότι οι ΕΔ δρούν σε κατ' εξοχήν ανταγωνιστικό περιβάλλον). Είναι το στοιχείο που τηρεί την τακτική, τεχνολογική, πληροφοριακή, ηθική, σωματική υπεροχή έναντι του ανταγωνισμού. Μόνο με τη μετεξέλιξη είναι δυνατόν οι ΕΔ να προηγούνται του αντιπάλου, να κατισχύσουν σε ιδέες, συστήματα, μεθόδους, εκπαίδευση, πνεύμα και ρώμη. Αφορά ΟΛΟΥΣ τους τομείς λειτουργίας των ΕΔ... από το πως αποκρύπτεται ο στρατιώτης στη μάχη, μέχρι το πως γίνεται ο ανεφοδιασμός σε καύσιμα...

Για να αντιμετωπισθούν τα καθημερινά προβλήματα και να βελτιώνονται τα αδύνατα σημεία των ΕΔ, έχει από καιρό οργανωθεί ένα σύστημα, μια μέθοδος που αγγλικά αποδίδεται με τον όρο Lessons Identified/Learned και στα ελληνικά μπορεί να αποδοθεί ως Σύστημα Διδαγμάτων. Σύμφωνα μ' αυτήν, σε κάθε ενέργεια/ άσκηση/ εκδήλωση/ επιχείρηση ασκείται κριτική και αναγνωρίζονται τα λάθη, όχι από πάνω προς τα κάτω, αλλά από κάτω προς τα πάνω. Τα λάθη καταγράφονται, ανακοινώνονται και διορθώνονται, ενώ τα μαθήματα που προέρχονται από αυτά ενσωματώνονται στις πρακτικές, στις μεθόδους, στη νομολογία, στην εκπαίδευση των στελεχών ή στα τεχνικά χαρακτηριστικά των μέσων, με ανάλογες βελτιώσεις ή τροποποιήσεις.

Η ΜΕΘΟΔΙΚΗ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ
Η μέθοδος μιάς συνεχούς (λέξη-κλειδί) και ορθολογικής (το επιδιωκόμενο) αναδιοργάνωσης που χρησιμοποιείται σε διεθνές επίπεδο, λέγεται Διεύθυνση Επιχειρησιακής Διαδικασίας (Business Process Management). Υπάρχουν στη λοιπή Ευρώπη και στη Β. Αμερική πολλές εταιρείας και πανεπιστήμια που ειδικεύονται στον τομέα. Υπόψη του γράφοντος είναι η παγκοσμίου εμβελείας IDS Sheer, με δείγματα πελατών να φαίνονται στα διπλανά σχήματα. Με τους όρους μετεξέλιξη ή αναδιοργάνωση πρέπει να δηλώνεται η εξελικτική αλλαγή των δομών, μονάδων, λειτουργιών, μεθόδων, μέσων και εν τέλει δυνατοτήτων των ΕΔ ως συνόλου. Λόγω του ειδικότερου Ελληνικού Επιχειρησιακού Περιβάλλοντος (ανάγκη εδαφικής ασφάλειας λόγω ορατής και σαφούς απειλής και ταυτόχρονα εξυπηρέτηση αναγκών ασφαλείας στο Συμμαχικό πλαίσιο), το ζητούμενο από τις ΕΔ μας είναι η δυνατότητα να ανταπεξέρχονται ταυτόχρονα στους δύο αυτούς πόλους δυνητικών επιχειρήσεων. Η βέλτιστη δυνατότητα απέναντι στη διττή αυτή πρόκληση, είναι το ελάχιστο ζητούμενο του Ελληνικού  Κράτους από τις ΕΔ του, αφού οι σκοποί και οι στοχεύσεις του, δεν μπορεί να περιορίζονται στην αντιμετώπιση των όποιων απειλών ή την απλή εκπλήρωση συμμαχικών υποχρεώσεων. Σε τέτοια περίπτωση δεν θα μπορούσαν οι ΕΔ να επεκταθούν στο ρόλο τους ως εργαλείου Εξωτερικής και Πολιτικής Ασφαλείας.

Σε πολλούς μεταψυχροπολεμικούς Ευρωπαϊκούς στρατούς με μεγέθη ανάλογα του Ελληνικού, η αναδιοργάνωση-μετεξέλιξη οδήγησε σε δομές που εν τέλει συμπίπτουν ως προς τους βασικούς τους άξονες, οι οποίοι είναι:

• Διατήρηση του θεσμού της θητείας. .
• Διατήρηση της αποστολής της εδαφικής ασφάλειας για το στρατό. 
• Συγκρότηση δυνάμεων εκστρατείας, ανάλογων των Εθνικών αναγκών.
• Δημιουργία πνεύματος διακλαδικότητας.
• Οργανωτικό σχήμα με Υπουργείο Άμυνας στο Στρατηγικό Επίπεδο, Διακλαδικό Γενικό Επιτελείο στο Επιχειρησιακό Επίπεδο, Διοικήσεις Χερσαίων/ Ναυτικών/ Αεροπορικών Δυνάμεων στο Τακτικό Επίπεδο, και μια Διακλαδική Διοίκηση Διοικητικής Μέριμνας.

Είναι γεγονός επίσης, ότι στην Ελλάδα έχουν γίνει εδώ και δεκαετίες υπερβολικά πολλές προσπάθειες και συζητήσεις περί αναδιοργάνωσης με διάφορους τίτλους, εντάσεις, εκτάσεις και βάθη. Όλες οι προσπάθειες είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Ήταν αποφάσεις των κατά καιρούς ηγεσιών, που ανάλογα με τις επιθυμίες, τα οράματα και τις ιδέες των επικεφαλής στόχευαν και προχωρούσαν. Βασίστηκαν στη σκληρή δουλειά στελεχών με όρεξη και αυταπάρνηση, αλλά συχνά απομονωμένων, αφού στις Ελληνικές ΕΔ δεν είναι συνήθης πρακτική η συζήτηση των σχεδιαζομένων με αυτούς που καλούνται να τα εφαρμόσουν. Ουδέποτε ζητήθηκε επαρκώς και πειστικά η άποψη και πρόταση των νεωτέρων στελεχών, αυτών που καλούνται να εφαρμόσουν τις νέες δομές. Ένα άλλο μειονέκτημα ήταν η έλλειψη προσπάθειας αντιμετώπισης των μειονεκτημάτων με εφαρμογή νέων μεθόδων εργασίας και προσεγγίσεων, αντί της αναζήτησης νέων, περισσότερων και καλύτερων μέσων, που έχουν βέβαια το ανάλογο κόστος.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Αφού προσδιορίσαμε το πρόβλημα της αναδιοργάνωσης των Ελληνικών ΕΔ ως μεθοδολογικά λανθασμένο, δεν μένει παρά να προτείνουμε λύση, η οποία δεν είναι άλλη από:

• Την (αδήριτη) ανάγκη ενστερνισμού πνεύματος μετεξέλιξης, σε όλα τα επίπεδα της ιεραρχίας των ΕΔ, κατά απόλυτα οριζόντιο και πλήρη τρόπο. Η υιοθέτηση και καθιέρωση Συστήματος Διδαγμάτων είναι το πρώτο βήμα.
• Τη διατήρηση του θεσμού της θητείας σαν παράγοντα ώσμωσης λαού-στρατού και διατήρησης του κοινωνικού ιστού, πηγής στελέχωσης των ΕΔ, διατήρησης της φιλοπατρίας των γηγενών, δημιουργίας εθνικού αισθήματος των μεταναστών και κυρίως ως μέσου παραγωγής εκπαιδευμένης εφεδρείας.
• Τη διατήρηση της αποστολής της εδαφικής ασφάλειας για το στρατό, αν και με σημαντική μείωση των ανεπτυγμένων δυνάμεων, που σε συντριπτικό ποσοστό να βασίζονται στην εφεδρεία, όχι όμως στις λεγόμενες στρατηγικές μεταφορές, αλλά με αξιοποίηση των ενόντων.
• Τη συγκρότηση Δυνάμεων Εκστρατείας/ Άμεσης Αντίδρασης, ανάλογων των Εθνικών αναγκών, δεσμεύσεων και δυνατοτήτων, επιλύοντας το διώνυμο "επιχειρησιακές ανάγκες-οικονομικό κόστος". Κεντρικός άξονας στη λογική των Δυνάμεων Άμεσης Αντίδρασης, πρέπει να είναι ο πλήρης εξοπλισμός, από τα μέσα κινήσεως ως τους πολλαπλασιαστές ισχύος και η περιοδική εναλλαγή των μονάδων στο ρόλο αυτό. Η πρακτική της εναλλαγής προσφέρει πολλαπλά στην εκπαίδευση, την ετοιμότητα, την εφεδρεία και την ανάπαυση.
• Τον εμπλουτισμό του συστήματος στρατολόγησης εξειδικευμένων στελεχών, με άπλετη εισδοχή στελεχών από την αγορά εργασίας, ακόμη και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, πάντα με απαραίτητη προϋπόθεση την (προηγούμενη) επαρκή στρατιωτική εκπαίδευση. 
• Την εμφύσηση πνεύματος διακλαδικότητας εξ απαλών ονύχων, με ενοποίηση των παραγωγικών  σχολών των ΕΔ σε όση έκταση είναι αυτό δυνατόν (πχ τα 2-3 πρώτα έτη), ώστε να εξασφαλίζεται η απαραίτητη προσωπική σχέση, η άμιλλα και το ελάχιστο κοινά απαιτούμενο μορφωτικό υπόβαθρο. 
• Την πρόκριση οργανωτικού σχήματος με: Υπουργείο Άμυνας στο Στρατηγικό Επίπεδο, Διακλαδικό/ Ενοποιημένο (Joint) Γενικό Επιτελείο στο Επιχειρησιακό Επίπεδο, Διοικήσεις Χερσαίων/ Ναυτικών/ Αεροπορικών Δυνάμεων στο Τακτικό Επίπεδο, ομοταγείς με τη (Διακλαδική) Διοίκηση Διοικητικής Μέριμνας. 
• Η Αμυντική Πολιτική να διαμορφώνεται και ασκείται από το Υπουργείο, οι Επιχειρήσεις να σχεδιάζονται και διεξάγονται από το Γενικό Επιτελείο και οι Κλαδικές Διοικήσεις να παρασκευάζουν τις μονάδες τους για επιχειρήσεις. Στις λεπτομέρειες τώρα, οι λειτουργίες των διευθύνσεων όπλων και σωμάτων του Στρατού και οι αντίστοιχες των άλλων κλάδων ν' ασκούνται από τις αντίστοιχες σχολές, ενώ ο χειρισμός των λοιπών αντικειμένων (πχ προσωπικού) να γίνεται από την αρμόδια διεύθυνση της κλαδικής διοικήσεως. Οι κλάδοι ν' ασχολούνται αποκλειστικά και μόνο με τα κλαδικά θέματα, ενώ το ΓΕ με τα διακλαδικά και μόνο.
• Τη γενναία απόφαση να ζητηθεί η σύμπραξη της επιστήμης της Διοικήσεως και του μάνατζμεντ (από τον ιδιωτικό ή σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό χώρο) στην επιστημονικά ορθολογική αναδιοργάνωση, με καταγραφή των διατιθεμένων μέσων (εφικτό) και των επιδιωκομένων σκοπών (επιθυμητό) και απότοκο τη ριζική και άνευ προηγουμένου αναδιοργάνωση όλων των δομών των ΕΔ, από τις παραγωγικές σχολές ακόμη. 

Η από τώρα και στο εξής προσπάθεια πρέπει να εστιάσει στην αναδιοργάνωση και μετεξέλιξη του πνεύματος και των μεθόδων κατ' αρχήν και μετέπειτα στη μετεξέλιξη των μέσων και δομών. Πρέπει η φράση του Θουκυδίδη "...ΑΝΔΡΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΟΥ ΤΕΙΧΗ, ΟΥΔΕ ΝΗΕΣ ΑΝΔΡΩΝ ΚΕΝΑΙ..." (...Οι  -εκπαιδευμένοι- άνδρες αποτελούν τις πόλεις και όχι τα τείχη, ούτε υπάρχουν πλοία χωρίς πληρώματα...) να επικρατεί σε κάθε σκέψη όλων των ηγητόρων και ταγών όλων των βαθμίδων, όλων των συστατικών του κράτους.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Όσα προαναφέρθηκε ότι εφαρμόζονται αλλού, ήταν αποτέλεσμα χρήσης επιστημονικών μεθόδων και αναλύσεων. Σε όσες χώρες τα μεγέθη απαγόρευαν την ανεξάρτητη λειτουργία Διοικήσεων Μετεξέλιξης, οι ΕΔ απευθύνθηκαν στις εταιρείες που προαναφέραμε, αντάλλαξαν εμπειρίες και κατέληξαν σε παρόμοιες μεταξύ τους λύσεις. Δεν πρέπει να διαλανθάνει της προσοχής μας ότι η μετεξέλιξη είναι νοητική ενέργεια περισσότερο (εστίαση στην αέναη αναζήτηση της βελτίωσης) παρά φυσική ενέργεια.

Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενός συστήματος μεθοδικής απόκτησης και χρήσης εμπειρίας, ενός Συστήματος Διδαγμάτων. Δεν νοείται ζωντανό στράτευμα χωρίς τέτοιο σύστημα. Η έλλειψή του μετατρέπει το στράτευμα σε στρατιωτική μούμια ή στην καλύτερη περίπτωση σε ζόμπι...